het gehele gebied van Buurtschap Crailo, met maximaal 590 woningen, gelegen binnen de gemeenten Gooise Meren, Hilversum en Laren (Bijlage 1 Verbeelding plangebied). De drie bestemmingsplannen zijn aangeduid met de IMRO-codes: NL.IMRO.0417.BPbuurtCrailo-Va01, NL.IMRO.0402.01bp08buurtcrailo-va01 en NL.IMRO.1942.BPChwCrailo-va01, waarbij de plangrens van het plangebied gelijk is aan de plangrens die is aangehouden in het kader van de 18e tranche van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet;

de geometrisch bepaalde planobjecten met de bijbehorende regels en de daarbij behorende bijlagen aangegeven met de IMRO-code NL.IMRO.1942.BPChwCrailo-va01;

een gebouw dat als afzonderlijke ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw waarmee het al dan niet in directe verbinding staat, welk gebouw onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw;

een geometrisch bepaald vlak of figuur, waarmee gronden zijn aangeduid, waarvoor regels worden gesteld ten aanzien van het gebruik en/of het bebouwen van deze gronden;

de grens van een aanduiding indien het een vlak betreft;

het bedrijfs- of het beroepsmatig verlenen van diensten op administratief, ambachtelijk, juridisch, medisch, therapeutisch, kunstzinnig, ontwerptechnisch of hiermee gelijk te stellen gebied, dan wel het uitoefenen van (ambachtelijke) bedrijvigheid door middel van handwerk, waarbij de aard en omvang van de bedrijfsactiviteiten zodanig zijn dat deze activiteiten door haar beperkte omvang in een woning kunnen worden uitgeoefend. De woonfunctie blijft op het gehele bouwperceel in overwegende mate behouden. De niet publieksgerichte functies en de activiteiten doen geen onevenredige afbreuk aan het woon- en leefmilieu in de directe omgeving. Internetwinkels met afhaal- en afrekenmogelijkheid ter plaatse en bed and breakfast zijn uitgesloten;

één of meer gebouwen en/of bouwwerken, geen gebouwen zijnde;

een gebouw/gebouwen, waarvan de bouwhoogte met 3 meter uitstijgt boven de in het bestemmingsvlak toegestane maximale bouwhoogte van 15 meter. Een bebouwingsaccent is een ”landmark”, een gebouw, dat beeldbepalend is voor de overige bebouwing/gebouwen en daarmee voor het landschap en dat qua maat en schaal afwijkt van de gangbare bebouwing in een gebied;

een in de regels aangegeven percentage dat de grootte van het deel van ofwel een bouwperceel ofwel een bouwvlak aangeeft dat maximaal mag worden bebouwd;

overnachtingsaccommodatie, gericht op het bieden van de mogelijkheid tot een kortdurend verblijf met het serveren van een ontbijt in een woning (hoofdgebouw), gedreven door de bewoner van die woning;

een onderneming, instelling of bedrijfsverzamelgebouw gericht op het ambachtelijk of ontwerptechnisch produceren, bewerken, herstellen, installeren of inzamelen van goederen, alsmede verhuur, opslag en distributie van goederen en het uitoefenen van dienstverlening in de creatieve sectoren daar aan gerelateerde verhuur van vergaderfaciliteiten;

werkzaamheden die gelet op de bestemming regelmatig noodzakelijk zijn voor het in stand houden van het bedoelde gebruik;

1. a. onder bestaande bebouwing wordt verstaan: bebouwing welke op het tijdstip van de inwerkingtreding van dit bestemmingsplan aanwezig is of in uitvoering is, dan wel gebouwd kan worden krachtens een omgevingsvergunning;
2. b. onder bestaand gebruik wordt verstaan: het gebruik van grond en bouwwerken dat bestaat en is toegestaan op het tijdstip van inwerkingtreding van dit bestemmingsplan;

bedrijf, dat naar aard en invloed op de omgeving past binnen een gemengd gebied met wonen, ook indien geluidgevoelige objecten daar zijn gelegen:

1. a. direct naast het bedrijf;
2. b. in hetzelfde gebouw of een aanpandig gelegen gebouw, indien in dat gebouw gevoelige objecten zijn toegelaten.

de totale vloeroppervlakte van de ruimte die wordt gebruikt voor een aan-huis-verbonden beroep c.q. een (dienstverlenend) bedrijf of een dienstverlenende instelling, inclusief opslag- en administratieruimten en dergelijke, bestaand of vergund op het tijdstip van inwerkingtreding van dit bestemmingsplan;

de grens van een bestemmingsvlak;

een geometrisch bepaald vlak met eenzelfde bestemming;

bedrijf zoals bedoeld in artikel 2 lid 1 van het Besluit externe veiligheid inrichtingen dan wel risicovolle inrichtingen in de zin van het Bevi;

een op zichzelf staand gebouw dat door de vorm onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch en functioneel opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw en niet in directe verbinding staat met het hoofdgebouw;

uitbreiding van een hoofdgebouw dan wel functioneel met een zich op hetzelfde perceel bevindend hoofdgebouw verbonden, daar al dan niet tegen aangebouwd en met de aarde verbonden bouwwerk met een dak;

het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk;

de grens van een bouwvlak;

een doorlopend gedeelte van een gebouw dat door op gelijke of bij benadering gelijke hoogte liggende vloeren of balklagen is begrensd, zulks met inbegrip van de begane grond en de zolder, met uitsluiting van onderbouw en dakopbouw;

een aaneengesloten stuk grond, waarop ingevolge de regels een zelfstandige, bij elkaar behorende bebouwing is toegelaten op basis van de eerstkomende uitgifte;

een grens van een bouwperceel;

een geometrisch bepaald vlak, waarmee gronden zijn aangeduid, waar ingevolge de regels bepaalde gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde zijn toegelaten;

een bouwkundige constructie van enige omvang die direct en duurzaam met de aarde is verbonden;

een bedrijfstype gericht op de exploitatie van kunstzinnigheid en intellectueel eigendom, waaronder sectoren als beeldende kunst, ambachten, architecten, muziek, reclame, vormgeving en softwareontwikkeling;

een onderneming of instelling gericht op het bedrijfsmatig te koop aanbieden (waaronder de uitstalling ten verkoop), verkopen, verhuren en leveren van goederen aan personen die die goederen kopen of huren voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in de uitoefening van een aan-huis-verbonden beroeps- of bedrijfsmatige activiteit, met daarbij ondergeschikt het nuttigen van de eigen aangeboden producten door personen die de goederen kopen;

een wal gevormd door een combinatie van aangelegde en gebouwde delen die elk op zich verschillende gebruiksfuncties kunnen dienen en als geheel een afschermende functie heeft voor de aanliggende bestemming Natuur.

medegebruik gericht op (de overdracht van) kennis;

al dan niet bebouwd perceel, of een gedeelte daarvan, dat direct is gelegen bij een hoofdgebouw en dat in feitelijk opzicht is ingericht ten dienste van het gebruik van dat gebouw, en, voor zover een bestemmingsplan of een beheersverordening van toepassing is, deze die inrichting niet verbieden;

gebeurtenissen, gericht op een groot publiek, met betrekking tot kunst, sport, ontspanning en cultuur;

voorzieningen ten behoeve van het op duurzame wijze opwekken van energie, waarbij geen fossiele brandstoffen verbruikt worden;

elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt;

een verharding opgebouwd uit onsamenhangend materiaal dat meer draagkracht levert dan de originele grond en zodanig is gemaakt dat het is gericht op het in de bodem laten infiltreren van water;

een of meer gebouwen, of een gedeelte daarvan, dat noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de geldende of toekomstige bestemming van een bouwperceel en, indien meer gebouwen of bouwwerken op het bouwperceel aanwezig zijn, gelet op die bestemming het belangrijkst is;

het bedrijfsmatig verstrekken van dranken en/of etenswaren voor gebruik ter plaatse en/of het bedrijfsmatig verstrekken van logies, één en ander al dan niet in combinatie met een vermaaksfunctie, met uitzondering van een erotisch getinte vermaaksfunctie;

een horecaonderneming, die tot hoofddoel heeft het verstrekken van logies (per nacht) met als nevenactiviteit het verstrekken van maaltijden en dranken voor consumptie ter plaatse;

een voorziening met bijbehorend verblijfsgebied, in hoofdzaak bedoeld voor het centraliseren van buurtvoorzieningen waaronder een buurtbatterij (een Energie Opslag Systeem (EOS) waarbij grote hoeveelheden energie worden opgeslagen), een afvalscheidingspunt, oplaadpalen, gedeelde faciliteiten, een standplaats voor marktkraam of kiosk en pakketbezorgingspunten;

persoon of groep personen die een huishouding voert, waarbij sprake is van onderlinge verbondenheid en continuïteit in de samenstelling ervan. Bedrijfsmatige kamerhuur en gebruik door arbeidsmigranten wordt daaronder niet begrepen;

een onderneming die bedrijfsmatig diensten verleent of een instelling, waarbij het publiek niet of slechts in ondergeschikte mate rechtstreeks te woord wordt gestaan en geholpen. Het organiseren en ruimte bieden aan congressen en het verhuren van vergaderaccommodatie wordt daaronder niet begrepen;

een installatie die zorgt voor het binnenklimaat in het gebouw door het regelen van temperatuur en/of luchtvochtigheid;

een aan een gebied toegekende waarde, wat betreft het waarneembare deel van het aardoppervlak, welke waarde wordt bepaald door de herkenbaarheid en identiteit van de onderlinge samenhang en beïnvloeding van niet-levende en levende natuur;

het uitoefenen van activiteiten gericht op de sociale, maatschappelijke, educatieve en openbare dienstverlening, waaronder begrepen: gezondheidszorg en/of, zorg- en welzijn en/of, jeugd/kinderopvang en/of, onderwijs en/of, religie en/of, bibliotheken en/of, openbare dienstverlening en/of, verenigingsleven en/of sportactiviteiten;

een bedrijf kan als manege worden beschouwd indien de activiteiten uitsluitend of in hoofdzaak bestaan uit het geven van instructie in diverse disciplines aan derden met gebruik van paarden in eigendom van het bedrijf of aan derden met eigen paarden en het bieden van huisvesting aan die paarden;

verlichting waarbij de kleurstelling en/of hoogte en/of schijnrichting zodanig is uitgevoerd dat deze geen wezenlijk negatieve invloed heeft op de aanwezigheid en het gedrag van (nacht)dieren;

werkzaamheden die regelmatig noodzakelijk zijn voor een goed beheer van de gronden, zoals de werkzaamheden ten behoeve van de instandhouding dan wel de realisering van de bestemming;

voorzieningen ten behoeve van het al dan niet openbare nut, zoals transformatorhuisjes, schakelhuisjes, duikers, bemalingsinstallaties, gemaalgebouwtjes en apparatuur voor telecommunicatie;

een buiten de gevel of het dakvlak uitstekend ondergeschikt deel van een gebouw, zoals bijvoorbeeld schoorstenen, luifels, liftopbouwen of -kokers, antennes, technische installaties en noodtrappen, plinten, pilasters, kozijnen, gevelversieringen, ventilatiekanalen, gevel- en kroonlijsten, erkers, koekoeken, balkons, overstekende daken, voorzieningen ten behoeve van energieopwekking en dergelijke naar aard en omvang ondergeschikte bouwonderdelen, met uitzondering van uitgebouwde gedeeltes van een gebouw;

alle voor het openbaar verkeer openstaande wegen of paden met inbegrip van de daarin liggende bruggen en duikers en de tot die wegen behorende paden en bermen of zijkanten, alsmede pleinen, parken, plantsoenen, openbaar water en ander openbaar gebied dat voor publiek algemeen toegankelijk is, met uitzondering van wegen uitsluitend bedoeld voor de ontsluiting van individuele woon- en/of bedrijfskavels;

een bouwwerk, geen gebouw zijnde, omsloten door maximaal één wand en voorzien van een gesloten dak, waaronder begrepen een carport;

1. a. voor gebouwen, waarvan de hoofdtoegang onmiddellijk aan een weg grenst: de hoogte van die weg ter hoogte van de hoofdingang;
2. b. voor gebouwen die in de ecowal zijn gebouwd: de hoogte van de kruin van de ecowal ter hoogte van de hoofdingang;
3. c. indien in of op het water wordt gebouwd, het ter plaatse van dat water aan te houden waterpeil;
4. d. in alle andere situaties: de gemiddelde hoogte van het aansluitende afgewerkte maaiveld;

het zich beschikbaar stellen tot het verrichten van seksuele handelingen met een ander persoon tegen vergoeding;

vorm van recreatie waarvoor geen specifieke inrichting van het gebied noodzakelijk is, maar waarvoor kan worden volstaan met de voorzieningen die reeds ten behoeve van de hoofdfunctie aanwezig zijn en ondergeschikte voorzieningen zoals bewegwijzeringsbordjes, picknickbanken en draaihekjes;

een voor publiek toegankelijke, besloten ruimte waarin bedrijfsmatig, of in de omvang alsof zij bedrijfsmatig was, seksuele handelingen worden verricht, of vertoningen van erotisch pornografische aard plaatsvinden. Onder seksinrichting wordt in ieder geval verstaan: een (raam)prostitutiebedrijf, een seksbioscoop, een seksautomatenhal, een sekstheater, een parenclub, een privé-huis of een erotische massagesalon, al dan niet in combinatie met elkaar;

voorzieningen ten behoeve van de uitoefening van sportactiviteiten waarvoor een specifieke inrichting nodig is, te denken valt aan sportaccommodaties, sporthallen, zwembaden, tennisbanen en clubhuizen;

verkeersgeleiders, rampalen, verkeersborden, brandkranen, lichtmasten, fietsenrekken, zitbanken, bloembakken, afvalinzamelbakken, toegangsconstructies, kunstwerken, speeltoestellen, abri's, kleinschalige nutsvoorzieingen en daarmee vergelijkbare objecten;

een gebouw dat als vergroting van een bestaande ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw, welk gebouw door de vorm onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw;

de gewaarmerkte plankaart met bijbehorende verklaring waarop de bestemmingen van de in het bestemmingsplan begrepen gronden zijn aangegeven;

verharding als gevolg waarvan neerslag niet of zeer beperkt in de bodem kan infiltreren, zoals bebouwing, wegen, (tuin)bestrating, zwembaden en overige verhardingen;

de voor het publiek zichtbare en toegankelijke (besloten) winkelruimte ten behoeve van de detailhandel;

de naar de weg gekeerde gevel van een gebouw of, indien het een gebouw betreft met meer dan één naar de weg gekeerde gevel, de gevel die door de ligging, de situatie ter plaatse en/of de indeling van het gebouw als voorgevel moet worden aangemerkt;

de lijn waarin de voorgevel van een bouwwerk is gelegen alsmede het verlengde daarvan;

alle voor het openbaar auto-, fiets-, voetgangers- of ander verkeer openstaande wegen of paden, geen spoorwegen of trambanen zijnde, de tot de wegen of paden behorende bermen, taluds en zijkanten, waterstaatkundige en civieltechnische (kunst)werken. De wegen kennen een maximum toegestane snelheid van 30 km/uur;

Het houden van verblijf, het huren en ook (laten) bewonen in een zelfstandige woning of woonruimte door niet meer dan één afzonderlijk huishouden;

een complex van ruimten, uitsluitend bedoeld voor de huisvesting van één afzonderlijk huishouden;

een gebouw of een gedeelte daarvan, dat dient voor het bedrijfsmatig verlenen van diensten, waarbij het publiek niet of slechts in ondergeschikte mate rechtstreeks te woord wordt gestaan en geholpen en de werkzaamheden niet ten dienste staan van en verbonden zijn aan de uitoefening van bedrijfsactiviteiten, maar een afzonderlijke eenheid vormen;

Bij toepassing van deze regels wordt als volgt gemeten:

de oppervlakte volgens NEN2580.

de afstand tussen bouwwerken onderling en de afstand van bouwwerken tot bouwperceelsgrenzen worden daar gemeten waar deze afstanden het kleinst zijn.

langs het dakvlak ten opzichte van het horizontale vlak.

vanaf het peil tot aan het hoogste punt van een gebouw of van een bouwwerk, geen gebouw zijnde, met uitzondering van ondergeschikte bouwdelen, zoals installaties ten behoeve van energieopwekkende voorzieningen, liftopbouwen, klimaatinstallaties, schoorstenen, antennes, en naar de aard daarmee gelijk te stellen bouwonderdelen.

tussen de buitenwerkse gevelvlakken en/of het hart van de scheidingsmuren, neerwaarts geprojecteerd op het gemiddelde niveau van het afgewerkte bouwterrein ter plaatse van het bouwwerk.

De voor 'Bedrijventerrein' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. bedrijven;

met daarbij behorende voorzieningen, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

2. b. geluidwerende voorzieningen;
3. c. nutsvoorzieningen;
4. d. energieopwekkende voorzieningen;
5. e. wegen, wandel- en fietspaden, in- en uitritten;
6. f. parkeervoorzieningen waarbij voldaan moet worden aan het bepaalde in artikel 21.2
7. g. groen-, water- en waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de voor Bedrijventerrein aangewezen gronden mogen uitsluitend gebouwen en bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

Burgemeester en Wethouders kunnen middels een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:

1. a. artikel 3.2.1 sub d en toestaan dat de afstand tot de zijdelingse bouwperceelgrens mag worden verkleind van 4 meter tot 0 meter;
2. b. artikel 3.2.1 sub a en toestaan dat de maximaal toegestane bouwhoogte van gebouwen met maximaal 2 meter mag worden verhoogd tot maximaal 12 meter.

De voor 'Gemengd - 1' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. bedrijven geschikt voor functiemenging, bijvoorbeeld bedrijven in de creatieve sector, met dien verstande dat op het begane grondniveau maximaal 70% van de brutovloeroppervlakte voor deze functie gebruikt mag worden;
2. b. wonen, al dan niet in combinatie met aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsactiviteiten, zoals bedoeld in artikel 4.3;
3. c. maatschappelijke activiteiten;

met daarbij behorende voorzieningen, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

4. d. parkeervoorzieningen waarbij voldaan moet worden aan het bepaalde in artikel 21.2
5. e. wegen, wandel- en fietspaden, in- en uitritten;
6. f. groen-, water- en waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de in artikel 4.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

De voor 'Gemengd - 2' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. detailhandel;
2. b. bedrijven geschikt voor functiemenging, bijvoorbeeld bedrijven in de creatieve sector;
3. c. maatschappelijke activiteiten;
4. d. wonen, al dan niet in combinatie met een aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsactiviteiten, zoals bedoeld in artikel 5.3.1;
5. e. horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 1 van de Staat van Horeca-activiteiten;
6. f. horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 2 van de Staat van Horeca-activiteiten ter plaatse van de aanduiding horeca van categorie 2 'H=2’;
7. g. horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 3 van de Staat van Horeca-activiteiten ter plaatse van de aanduiding horeca van categorie 3 'H=3’;

met daarbij behorende voorzieningen, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

8. h. parkeervoorzieningen waarbij voldaan moet worden aan het bepaalde in artikel 21.2
9. i. wegen, wandel- en fietspaden, in- en uitritten;
10. j. groen-, water- en waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de in artikel 5.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming en aanduidingen worden gebouwd, met dien verstande dat:

Tot een gebruik in strijd met artikel 5.1 wordt in ieder geval gerekend het gebruik van de gronden:

1. a. voor de functies genoemd in artikel 5.1 onder a (detailhandel) met meer dan 100 m² verkoopvloeroppervlak per vestiging en meer dan 200 m² over alle vestigingen binnen de bestemmingen Gemengd - 2 in het totale plangebied;
2. b. voor de functies genoemd in artikel 5.1 onder f (horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 2 van de Staat van Horeca-activiteiten) met meer dan 500 m² brutovloeroppervlak en meer dan 800 m² in totaal over alle horeca-activiteiten binnen het totale plangebied de bestemming Gemengd – 2;
3. c. voor de functies genoemd in artikel 5.1 onder d (wonen, al dan niet in combinatie met een aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsactiviteiten, zoals bedoeld in artikel 5.3.1) ter plaatse van de aanduiding (-w) ‘wonen uitgesloten’;
4. d. voor de functies genoemd in artikel 5.1 onder g (horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 3 van de Staat van Horeca-activiteiten) met meer dan 500 m² brutovloeroppervlak en meer dan 800 m² in totaal over alle horeca-activiteiten binnen de bestemming Gemengd – 2, met uitzondering van de oppervlakten ten behoeve van hotel.

De voor 'Gemengd - 3' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. detailhandel;
2. b. bedrijven geschikt voor functiemenging;
3. c. maatschappelijke activiteiten;
4. d. horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 3 van de Staat van Horeca-activiteiten;
5. e. energieopwekkende voorzieningen;
6. f. gebouwde parkeervoorzieningen;
7. g. wegen, wandel- en fietspaden, in- en uitritten;

met daarbij behorende voorzieningen, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

8. h. energie opslag;
9. i. groen-, water- en waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de in artikel 6.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming en aanduidingen worden gebouwd, met dien verstande dat:

Onder bouwen in strijd met artikel 6.1 wordt in ieder geval verstaan:

1. a. meer dan één bebouwingsaccent van 18 meter binnen de bestemming Gemengd - 3.

Tot een gebruik in strijd met artikel 6.1 wordt in ieder geval gerekend het gebruik van de gronden:

1. a. voor de functies genoemd in artikel 6.1 onder a en d met meer dan 800 m² brutovloeroppervlak binnen de bestemmingen Gemengd - 3;
2. b. voor de functies genoemd in artikel 6.1 onder d (horeca-activiteiten uit ten hoogste categorie 3 van de Staat van Horeca-activiteiten) met meer dan 200 m² brutovloeroppervlak en meer dan 200 m² in totaal over alle horeca-activiteiten binnen de bestemmingen Gemengd - 3.
3. c. voor de functies genoemd in artikel 6.1 onder a tot en met e moeten voldoen aan het bepaalde in artikel 21.2.

De voor 'Gemengd - Ecowal' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. fysieke afscherming van de natuur voor licht, geluid en betreding door mens en huisdier in de vorm van een Ecowal;

met daaraan ondergeschikt:

2. b. bedrijven geschikt voor functiemenging;
3. c. wandel- en fietspaden;
4. d. groenvoorzieningen.

met dien verstande dat de afschermende functie van de Ecowal blijft gewaarborgd.

Op de in artikel 7.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend gebouwen en bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

De voor 'Groen - 1' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. het behoud, het herstel en/of de ontwikkeling natuur- en landschappelijke waarden;
2. b. groenvoorzieningen;
3. c. openbare speelvoorzieningen;
4. d. behoud van de landschappelijke openheid;
5. e. recreatief en educatief medegebruik;
6. f. evenementen, uitsluitend ter plaatse van de aanduiding ‘specifieke vorm van groen – kazerneterrein’;

Met daarbij in ieder geval behorende:

7. g. wandel- en fietspaden;
8. h. waterhuishoudkundige voorzieningen;

met dien verstande:

9. i. ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van verkeer - langzaam verkeer', de gronden uitsluitend zijn bestemd voor de ontsluiting van voetgangersverkeer ingepast in ondergeschikte groenvoorzieningen;

Op de in artikel 8.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

Tot een gebruik in strijd met artikel 8.1 wordt in ieder geval gerekend:

1. a. het opslaan, storten of bergen van materialen, producten en mest, behoudens voor zover dit plaatsvindt in het kader van het op de bestemming gerichte gebruik;
2. b. het bedrijfsmatig vervaardigen, opslaan, verwerken of herstellen van goederen en het opslaan en be- en verwerken van producten, behoudens voor zover dit plaatsvindt in het kader van het op de bestemming gerichte gebruik;
3. c. het gebruik van gronden voor parkeren, met uitzondering van laden- en lossen;
4. d. het gebruik van gronden ten behoeve van kamperen;
5. e. het gebruik van de gronden ten behoeve van evenementen buiten het ter plaatse van de aanduiding ‘specifieke vorm van groen – kazerneterrein’ aangegeven gronden, waarvoor het college van Burgemeester en wethouders eisen stellen conform de regels in de daartoe geldende verordening.

De voor 'Groen - 2' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. groenvoorzieningen;
2. b. openbare speelvoorzieningen;
3. c. parkeervoorzieningen ten behoeve van de overige bestemmingen, voor zover nodig om voor deze overige bestemmingen te kunnen voldoen aan het bepaalde in artikel 21.2;
4. d. wegen, wandel- en fietspaden, in- en uitritten;

Met daarbij in ieder geval behorende:

5. e. waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de in artikel 9.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

Tot een gebruik in strijd met artikel 9.1 wordt in ieder geval gerekend:

1. a. het bedrijfsmatig vervaardigen, opslaan, verwerken of herstellen van goederen en het opslaan en bewerken en verwerken van producten, behoudens voor zover dit plaatsvindt in het kader van het op de bestemming gerichte gebruik;
2. b. het gebruik van gronden ten behoeve van kamperen.

De voor 'Groen - Wonen' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. woningen;
2. b. het behoud, het herstel en/of de ontwikkeling natuur- en landschappelijke waarden;
3. c. energieopwekkende voorzieningen;

met daarbij in ieder geval behorende:

4. d. parkeervoorzieningen waarbij voldaan moet worden aan het bepaalde in artikel 21.2
5. e. aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsactiviteiten, zoals bedoeld in artikel 10.4.1;
6. f. groen- en waterhuishoudkundige voorzieningen;
7. g. wegen en wandel- en fietspaden, in- en uitritten.

Op de in artikel 10.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

Onder bouwen in strijd met artikel 10.1 wordt in ieder geval verstaan meer dan twee bebouwingsaccenten van 18 meter binnen de bestemming Groen-Wonen.

Tot een gebruik in strijd met deze gronden wordt in ieder geval gerekend:

1. a. het plaatsen van erfafscheidingen en bijbehorende bouwwerken en bouwwerken geen gebouwen zijnde binnen 4 meter vanaf de bouwperceelgrens;
2. b. een half verhard en verhard oppervlak van gezamenlijk meer dan 40% van de oppervlakte van het bouwperceel.

De voor 'Natuur' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. duurzame instandhouding van natuurgebieden;
2. b. behoud, versterking en ontwikkeling van de aan de natuurgebieden eigen zijnde landschappelijke en natuurwaarden, in samenhang met de waterhuishouding;

met daarbij behorende voorzieningen, waaronder in ieder geval wordt verstaan:

3. c. watervoorzieningen;
4. d. waterhuishoudkundige voorzieningen;
5. e. wandel- en fietspaden.

Op de in artikel 11.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

De voor 'Verkeer' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. wegen;
2. b. groen- en waterhuishoudkundige voorzieningen;
3. c. energieopwekkende voorzieningen,

met bijbehorende bouwwerken geen gebouwen zijnde, waaronder bruggen, dammen en/of duikers, sluizen en steigers.

Op de in artikel 12.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

1. a. uitgesloten is het parkeren van auto's en overige motorvoertuigen als bedoeld in artikel 21.2.3.

De voor ‘Verkeer - Parkeren’ aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. parkeervoorzieningen;
2. b. in- en uitritten;
3. c. energieopwekkende voorzieningen;
4. d. groen- en waterhuishoudkundige voorzieningen.

Op de in artikel 13.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat:

De voor 'Wonen' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. a. wonen;
2. b. energieopwekkende voorzieningen;

met daarbij horende:

3. c. parkeervoorzieningen waarbij voldaan moet worden aan het bepaalde in artikel 21.2;
4. d. aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsactiviteiten, zoals bedoeld in artikel 14.3.1;
5. e. groen- en waterhuishoudkundige voorzieningen;
6. f. wegen en wandel- en fietspaden.

Op de in artikel 14.1 bedoelde gronden mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming en aanduidingen worden gebouwd, met dien verstande dat:

Tot een gebruik in strijd met artikel 14.1 wordt in ieder geval gerekend:

1. a. zelfstandige bewoning van bijbehorende bouwwerken;
2. b. een half verhard en verhard oppervlak van gezamenlijk meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel.

De op de verbeelding als zodanig aangewezen gronden zijn mede bestemd voor de aanleg en instandhouding van ondergrondse hoge druk gastransportleidingen (inclusief voorzieningen) met de daarbij behorende belemmeringenstroken.

De regels van deze dubbelbestemming gelden primair ten opzichte van de regels van iedere andere bestemming, waarmee deze dubbelbestemming samenvalt.

In afwijking van hetgeen elders in deze regels is bepaald, geldt dat op of in de in 15.1 bedoelde gronden uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, ten dienste van de leiding(en) mogen worden gebouwd. Overige gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde, zijn niet toegestaan uit oogpunt van externe veiligheid en energieleveringszekerheid.

Het bevoegd gezag kan bij een omgevingsvergunning afwijken van de bouwregels voor het bouwen overeenkomstig de andere daar voorkomende bestemming(en) indien de veiligheid van de betrokken leiding niet wordt geschaad en vooraf schriftelijk advies is ingewonnen bij de betrokken leidingexploitant. Een omgevingsvergunning kan slechts worden verleend indien geen kwetsbare objecten worden toegelaten.

Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming, wordt in ieder geval gerekend:

1. 1. het opslaan van goederen, met uitzondering het opslaan van goederen t.b.v. van inspectie en onderhoud van de gastransportleiding.
2. 2. het wijzigen van het gebruik van bestaande gebouwen, indien daardoor een kwetsbaar object wordt toegelaten.

De voor 'Waarde - Archeologie' aangewezen gronden zijn, naast de andere voor die gronden aangewezen bestemmingen, ook bestemd voor de bescherming en veiligstelling van de aan de grond eigen zijnde archeologische waarden.

Het bouwverbod zoals bepaald in artikel 16.2.1 geldt niet indien:

1. a. het bouwplan betrekking heeft op vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bebouwing, waarbij de oppervlakte niet wordt uitgebreid en waarbij gebruik wordt gemaakt van de bestaande fundering;
2. b. het aanbrengen van heipalen betreft.

Burgemeester en wethouders kunnen het bestemmingsplan wijzigen voor het geheel of gedeeltelijk verwijderen van de bestemming 'Waarde - Archeologie', indien uit archeologisch onderzoek blijkt dat ter plaatse geen archeologische waarden aanwezig zijn en het niet meer noodzakelijk wordt geacht dat het bestemmingsplan ter plaatse in bescherming en veiligstelling van archeologische waarden voorziet.

De voor 'Waarde-Cultuurhistorie' aangewezen gronden zijn, behalve voor de andere daar aangewezen bestemming(en), mede bestemd voor het behoud en het herstel van de cultuurhistorische waarden.

In aanvulling op het bepaalde bij de andere aangewezen bestemmingen geldt dat:

Burgemeester en wethouders zijn bevoegd met een omgevingsvergunning af te wijken van het bepaalde in 17.2.1 onder a en/of b, teneinde de goot- of bouwhoogte of het bebouwd oppervlak uit te breiden of te verminderen mits:

1. a. de bestaande cultuurhistorische waarden niet onevenredig worden aangetast;
2. b. de aanpassingen vanuit de nagestreefde stedenbouwkundige karakteristiek aanvaardbaar zijn;
3. c. de Commissie ruimtelijke kwaliteit een positief advies heeft gegeven.

Grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan, waaraan uitvoering is gegeven of alsnog kan worden gegeven, blijft bij de beoordeling van latere bouwplannen buiten beschouwing.

Bij de beoordeling van de aanvraag om een omgevingsvergunning voor de in hoofdstuk 2 genoemde functies die betrekking heeft op het bouwen van een gebouw worden de volgende beleidsregels betrokken:

1. a. beleidsregel 'Mobiliteit en parkeren Buurtschap Crailo';
2. b. beleidsregel 'Natuurinclusief bouwen en inrichten Buurtschap Crailo'.

Beleidsregels als genoemd in artikel 19.1 kunnen na de vaststelling van dit plan uitsluitend door het college van burgemeester en wethouders worden gewijzigd, ingetrokken of herzien.

1. a. De beleidsregel 'Mobiliteit en parkeren Buurtschap Crailo' kan worden gewijzigd volgend uit een evaluatie van het mobiliteitsconcept Buurtschap Crailo;
2. b. De beleidsregel 'Natuurinclusief bouwen en inrichten Buurtschap Crailo' kan slechts worden gewijzigd indien uit ecologisch advies blijkt dat de wijziging in het belang is van de biodiversiteitontwikkeling op Buurtschap Crailo.

Bij de beslissing op de aanvraag om een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 19.1, vindt toetsing aan de beleidsregels genoemd in artikel 19.1 door het bevoegd gezag plaats op basis van de beleidsregels zoals die gelden op het tijdstip van het indienen van een aanvraag om een omgevingsvergunning.

Op wijziging van de beleidsregels zoals genoemd in artikel 19.1 is de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 Algemene wet bestuursrecht van toepassing.

Een omgevingsvergunning wordt niet eerder verleend dan nadat een akoestisch rapport is overgelegd, omtrent de vraag of wordt voldaan aan de normen voor het binnenniveau en om aan te tonen dat wordt voldaan aan het hogere waarden besluit.

Nieuw te bouwen gebouwen en / of bouwwerken ter plaatse van de aanduiding ‘pd’ dienen uitgevoerd te worden met een plat dak.

1. a. Ondergeschikte bouwdelen van een gebouw met een op de verbeelding aangegeven bouwhoogte van meer dan 10 meter mogen niet hoger zijn dan 2 meter en alle ondergeschikte bouwdelen van een gebouw bij elkaar mogen geen grotere oppervlakte hebben dan 40% van de vloeroppervlakte van de bovenste laag van het gebouw waarop zij worden geplaatst;
2. b. Ondergeschikte bouwdelen, anders dan schoorstenen, antennes en voorzieningen ten behoeve van energieopwekking, van een gebouw met een op de verbeelding aangegeven bouwhoogte van maximaal 10 meter mogen niet hoger zijn dan de op de verbeelding aangegeven bouwhoogte.

Binnen de bestemmingen Groen - Wonen, Wonen en Groen - 2 mogen hubs worden gebouwd, met dien verstande dat:

1. a. het aantal hubs binnen het totale plangebied het aantal van 3 niet overschrijdt;
2. b. de maximale oppervlakte per hub niet meer bedraagt dan 1.000 m²;
3. c. het bebouwingspercentage van het bouwperceel voor een hub maximaal 30% bedraagt;
4. d. de maximale bouwhoogte van een gebouw op het bouwperceel voor een hub niet meer mag bedraagt dan 3,5 meter.

Voor de maten (goothoogte, bouwhoogte, vierkante meter, kubieke meter) van bestaande gebouwen (waaronder begrepen herbouw of verbouw van deze gebouwen dan wel uitbreiding van het bestaande gebouw binnen het betreffende bouwvlak) zoals deze bestonden op het tijdstip van ter inzage leggen van het ontwerp, voor zover deze ruimer zijn dan in deze regels is bepaald, geldt de bestaande maat als vervangende maat. Deze vervangende maat geldt niet als de bestaande gebouwen illegaal zijn gebouwd, dan wel niet in overeenstemming waren met het vorige bestemmingsplan. Deze regel geldt ook voor bestaande afstanden die op het tijdstip van ter inzage leggen van het ontwerpbestemmingsplan meer of minder waren voorgeschreven.

Het bouwen van gebouwen volgens het bepaalde in het bestemmingsplan is uitsluitend toegestaan onder de volgende voorwaarden:

1. a. bij het bouwen worden voldoende maatregelen gerealiseerd in het kader van Natuurinclusief bouwen en inrichten. Wanneer sprake is van voldoende maatregelen in het kader van Natuurinclusief bouwen en inrichten wordt toegelicht in de beleidsregel 'Natuurinclusief bouwen en inrichten';
2. b. uit een Realisatieplan natuurinclusief bouwen en inrichten dient te blijken welke maatregelen in het kader van het gestelde onder sub a worden gerealiseerd, dat deze uiterlijk binnen 2 jaar na de start van de bouw zijn gerealiseerd en hoe deze duurzaam, ten minste 30 jaar, in stand worden gehouden en beheerd;
3. c. het onder sub b bedoelde Realisatieplan natuurinclusief bouwen en inrichten wordt aangeleverd bij de aanvraag van de omgevingsvergunning voor het bouwen van een gebouw.
   

1. a. het plangebied mag niet meer dan 590 wooneenheden bevatten, waarvan maximaal 250 wooneenheden binnen de gemeente Gooise Meren;
2. b. het gezamenlijk aantal wooneenheden op de voor 'Gemengd-1' en 'Gemengd-2' aangewezen gronden mag niet meer zijn dan 140;
3. c. het gezamenlijk bruto vloeroppervlak gebruikt voor 'bedrijven geschikt voor functiemenging' op de voor 'Gemengd-1' en 'Gemengd-2' aangewezen gronden mag niet meer zijn dan 15.000 m^2;
4. d. het wijzigen van de goothoogte en de bouwhoogte is niet toegestaan;
5. e. het plangebied mag niet meer dan één hotel bevatten, het aantal hotelkamers bedraagt maximaal 30;
6. f. het gebruik als bedoeld in hoofdstuk 2 is slechts toegestaan indien op het erf wordt voorzien in een minimale waterverwerkingscapaciteit van hemelwater van 70 mm per m² erfoppervlak in één uur door middel van waterberging, hergebruik en/of infiltratie; hieronder wordt mede verstaan het verwerken van hemelwater dat valt op het dak van hoofdgebouwen en bijbehorende bouwwerken van het betreffende erf.

Onder een gebruik in strijd met het bestemmingsplan wordt in ieder geval verstaan:

1. a. het (laten) gebruiken van gebouwen ten behoeve van een seksinrichting;
2. b. aansluiten op het aardgasnet;
3. c. het gebruik van gronden ten behoeve van buitenopslag;
4. d. het gebruik van gronden en bouwwerken ten behoeve van vuurwerkopslag;
5. e. meer dan 1.000 m² verkoopvloeroppervlak binnen het totale plangebied voor de functie detailhandel;
6. f. meer dan 1.000 m² brutovloeroppervlak binnen het totale plangebied voor de functies horeca categorie 2 en horeca categorie 3 gezamenlijk.

Onder een gebruik in strijd met het bestemmingsplan wordt niet verstaan:

1. a. het aanleggen of het laten aanleggen van kabels en leidingen ten behoeve van de drinkwatervoorziening, de riolering, de waterhuishouding, de energieopwekkende voorzieningen en de datacommunicatie, met uitzondering van:
   1. 1. aardgastransportleidingen met een diameter van meer dan 4" en/of een druk van meer dan 40 bar;
   2. 2. transportleidingen voor brandbare vloeistoffen van de K1-, K2- en K3-categorie met een diameter van meer dan 4";
   3. 3. hoogspanningsleidingen;
   4. 4. buisleidingen voor het transport van water, afvalwater of stoom met een doorsnede van 1 meter of meer en een lengte van 10 km of meer.

1. a. Het gebruik van grond en bouwwerken dat bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan en hiermee in strijd is, mag worden voortgezet;
2. b. Het is verboden het met het bestemmingsplan strijdige gebruik, bedoeld onder lid a, te veranderen of te laten veranderen in een ander met het bestemmingsplan strijdig gebruik, tenzij door deze verandering de afwijking naar aard en omvang wordt verkleind;
3. c. Indien het gebruik, bedoeld onder lid a, na de inwerkingtreding van het bestemmingsplan voor een periode langer dan een jaar wordt onderbroken, is het verboden dit daarna te hervatten of te laten hervatten;
4. d. Het bepaalde onder lid a. is niet van toepassing op het gebruik dat reeds in strijd was met het voorheen geldende bestemmingsplan, daaronder begrepen de overgangsbepalingen van dat bestemmingsplan.

Deze regels worden aangehaald als:

Regels van het bestemmingsplan ‘Buurtschap Crailo’.

Crailo is een voormalig defensieterrein dat is gelegen op gezamenlijk grondgebied van de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum (zie figuur 1.1). Crailo ligt regionaal gezien direct ontsloten aan de A1 en heeft daardoor niet alleen aantrekkingskracht voor het Gooi, maar ook voor de Metropoolregio Amsterdam en regio Utrecht-Amersfoort. In 2006 is het gebied door het Rijk verkocht aan de provincie Noord-Holland. In december 2017 is overeenstemming bereikt over de verwerving van Crailo door de drie gemeenten.

De vigerende bestemmingsplannen voorzien niet in de beoogde planontwikkeling van Buurtschap Crailo. De ontwikkeling van Buurtschap Crailo is leidend voor het plan. Het betreft één samenhangend plan waarin op voorhand geen rekening gehouden is met de gemeentegrenzen van Laren, Gooise Meren en Hilversum. De drie gemeenten stellen een eigen bestemmingsplan vast voor hun grondgebied waarbij wordt uitgegaan van een integrale ontwikkeling voor Buurtschap Crailo. De onderdelen in het programma zijn bedrijven en creatieve bedrijvigheid, (maatschappelijke) voorzieningen, woningen, een verkeersontsluiting en een mobiliteitsconcept, natuurontwikkeling, een energieconcept en een openbare ruimte waarin ruimte is voor recreatie, sport en bewegen, ontmoeten en spelen.

Het plangebied, dat circa 40 hectare behelst, wordt doorsneden door het Gebed zonder End, een belangrijke recreatieve route voor langzaam verkeer. De route is een bomenlaan die start in het plangebied en over een lengte van 3 km doorloopt tot aan de bebouwde kom van Hilversum. Rondom het terrein zorgt de brede zone met bomen voor een natuurlijke afscherming van de bestaande bebouwing van Bussum. Aan de zuidzijde grenst het gebied aan een manege. Het terrein kent een hoogteverschil en loopt ongeveer 7 meter af richting de bebouwingsrand van Bussum.

_{Figuur 1.1 De ligging van het voormalige kazerneterrein Crailo in drie gemeenten}

Aangezien Crailo in de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum ligt, heeft de beoogde planontwikkeling betrekking op de vigerende bestemmingsplannen van deze drie gemeenten. Voor het plangebied van Crailo bestaat geen onderlinge samenhang tussen de betreffende vigerende bestemmingsplannen van Laren, Gooise Meren en Hilversum. Besloten is om, vooruitlopend op de invoering van de Omgevingswet, gelijktijdig voorliggend bestemmingsplan met verbrede reikwijdte in het kader van de Crisis- en herstelwet op te stellen voor Buurtschap Crailo. Uitgegaan wordt van een gezamenlijke ontwikkeling die ruimtelijk als één geheel wordt gezien.

Het vast te stellen ‘bestemmingsplan’ betreft in dit geval formeel de vaststelling van drie integraal met elkaar afgestemde bestemmingsplannen, namelijk het bestemmingsplan dat de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum ieder voor hun eigen grondgebied vaststellen. De drie bestemmingsplannen vormen gezamenlijk de juridische basis om deze ruimtelijke ontwikkeling te borgen.

De Crisis- en herstelwet biedt de ruimte om vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet te experimenteren met deze toekomstige wetgeving. Uitgangspunt voor Crailo is daarbij niet te experimenteren om het experimenteren, het is vooral bedoeld om de ambities van Crailo mogelijk te maken. In navolgend kader is een aantal relevante mogelijkheden toegelicht vanuit de Crisis- en herstelwet:

Voor onderhavig bestemmingsplan houdt dit onder meer in dat een beleidsregel Mobiliteit en Parkeren Buurtschap Crailo is opgesteld, een bijzondere regeling rond bedrijven geldt en dat de beleidsregel Natuurinclusief bouwen en inrichten Buurtschap Crailo wordt toegepast.

De drie bestemmingsplannen zijn wat betreft de regels en plantoelichting identiek, hoewel sommige delen van de regels slechts betrekking hebben op het grondgebied van de betreffende gemeente. De verbeeldingen verschillen wel, aangezien de drie gemeenteraden elk voor haar eigen grondgebied de verbeelding vaststelt. De op de verbeeldingen opgenomen bestemmingen komen uiteraard wel overeen. De drie bestemmingsplannen bieden gezamenlijk een goed afgestemd en integraal juridisch planologisch kader voor de ontwikkeling van het plan Buurtschap Crailo, terwijl in formele zin sprake is van drie bestemmingsplannen.

In december 2017 hebben de drie gemeenten overeenstemming bereikt over de verwerving van Crailo van de provincie Noord-Holland. De gemeenten hebben de ambities die zij bij de ontwikkeling wensen na te streven verwoord in het ‘Ambitiedocument Crailo (2017)’. In december 2017 heeft hier positieve besluitvorming over plaatsgevonden. Hiermee is ten doel gesteld om op Crailo een duurzame en innovatieve gebiedsontwikkeling te realiseren, waarbij woningbouw, bedrijvigheid en natuurbeleving integraal samengaan. Met deze besluiten van de gemeenteraden in december 2017 was de definitiefase van de ontwikkeling van het Buurtschap Crailo afgerond en is de juridische planologische fase gestart. De eerste stap binnen deze fase was het opstellen van het stedenbouwkundig- en landschapsplan (Stedenbouwkundig - en landschapsplan Buurtschap Crailo (Crailo, 2019)), dat door de drie raden op 4 maart 2020 is vastgesteld.

Bij het uitwerken van de ambities uit het Ambitiedocument tot het Stedenbouwkundig- en landschapsplan (Ambitiedocument Crailo (2017) en de besluitvorming hierover zijn identiteit, biodiversiteit, energie en mobiliteit tot de vier bouwstenen benoemd die bepalend zijn voor de duurzame ontwikkeling van Crailo. In het stedenbouwkundig- en landschapsplan zijn deze al nader uitgewerkt, waarbij de onderliggende onderzoeken een plek hebben gekregen in het MER. Tegelijkertijd hebben de onderzoeken ten behoeve van het MER-input geleverd aan het stedenbouwkundig- en landschapsplan.

Het voorleggen van het stedenbouwkundig- en landschapsplan aan de gemeenteraden was enerzijds bedoeld om voldoende te verankeren dat bij de ontwikkeling de gestelde ambities worden ingevuld en anderzijds om tot een passende en gezamenlijk door de gemeenten gedragen basis voor het op te stellen bestemmingsplan te komen.

Het bestemmingsplan Buurtschap Crailo regelt de bestemmingen en het gebruik van de gronden voor het betreffende gebied. Het bestemmingsplan bestaat uit een verbeelding, regels en een toelichting. De verbeelding en de daarop aangewezen bestemmingen en regels vormen tezamen het juridische plan. De regels bestaan uit omschrijvingen van de in het plan vervatte bestemmingen, waarbij per bestemming het doel of de doeleinden worden aangegeven. In de toelichting worden de achtergronden en beweegredenen aangegeven die hebben geleid tot de bestemmingen.

Een bestemmingsplan wordt met de daarbij behorende toelichting langs elektronische weg vastgelegd. Het bestemmingsplan wordt in die vorm vastgesteld.

De toelichting is opgebouwd uit zeven hoofdstukken. In het inleidende hoofdstuk is ingegaan op de aanleiding, doelstelling en functie van het bestemmingsplan. In hoofdstuk 2 wordt aangegeven waar het plangebied ligt en wat de exacte plangrenzen zijn. Daarnaast wordt aangegeven welke bestemmingsplannen voor het plangebied gelden tot het verkrijgen van rechtskracht van het nieuwe bestemmingsplan. De hoofdstukken 3 tot en met 6 vormen de kern van de toelichting. In hoofdstuk 3 worden de karakteristieken van het gebied beschreven. Dit is een beschrijving van de bestaande situatie. Relevante beleidskaders van Rijk, provincie / regio / waterschap en gemeente staan centraal in hoofdstuk 4. De voorgestane ruimtelijke ontwikkelingen en bijbehorende facetten worden behandeld in hoofdstuk 5. Per planaspect wordt hierbij gemotiveerd aangegeven wat er komt. Hoofdstuk 6 gaat in op alle milieuaspecten. In hoofdstuk 7 wordt ingegaan op de juridische aspecten, de bestemmingsregeling, de (economische) uitvoerbaarheid, de inspraak en het ambtelijk overleg, en op de externe communicatie worden toegelicht in hoofdstuk 8. Aangegeven wordt hoe de regels gelezen moeten worden en hoe bij de formulering van de bestemming en de regels rekening wordt gehouden met de handhaafbaarheid daarvan. Dit hoofdstuk vormt de relatie tussen het juridische plan en de toelichting.

In dit hoofdstuk wordt aangegeven waar het plangebied ligt en wat de exacte plangrenzen zijn. Daarbij wordt aangegeven welke bestemmingsplannen voor het plangebied gelden tot het verkrijgen van rechtskracht van het nieuwe bestemmingsplan.

De plangrens is gebaseerd op de aanmelding in het kader van de 18e tranche van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet. Op grond van artikel 7c lid 17 onder jjjjj is bepaald dat voor de drie gemeenten een experiment met een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte mogelijk is voor het plangebied van Crailo, zoals aangegeven op de als bijlage 169 bij het besluit opgenomen kaart.

_{Figuur 2.1 Begrenzing plangebied}

Deze begrenzing wordt gehanteerd als plangebied voor dit bestemmingsplan. Binnen de als figuur 2.1 opgenomen kaart met de begrenzing van het plangebied is de verdeling van het plangebied over de drie gemeente zichtbaar. Het noordwestelijk deel van het plangebied betreft de gemeente Gooise Meren, het middendeel de gemeente Hilversum en het zuidoostelijk deel van het plangebied betreft grondgebied van de gemeente Laren.

Zoals reeds aangegeven betreft het vast te stellen 'bestemmingsplan' voor de ontwikkeling van Buurtschap Crailo in dit geval dus formeel de vaststelling van drie integraal op elkaar afgestemde bestemmingsplannen, namelijk een bestemmingsplan voor de gemeenten Gooise Meren, Laren en Hilversum.

Op het grondgebied van de gemeente Gooise Meren sluit het plangebied direct aan op de bebouwde kern van Bussum. Crailo ligt regionaal gezien direct ontsloten aan de A1. In het zuidoosten grenst het plangebied aan de Natuurbrug Laarderhoogt.

In zuidelijke richting grenst het plangebied aan de heide tussen Hilversum en Bussum; de Bussumerheide. Aldaar is een manege gelegen die via Crailo zal worden ontsloten. Het plangebied wordt doorsneden door het Gebed zonder End. Naast een belangrijk cultuurhistorisch en landschappelijk element is het Gebed zonder End een belangrijke route voor langzaam verkeer.

De vigerende bestemmingsplannen van de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum voorzien niet in de beoogde ontwikkeling van Crailo. Hierna zijn de vigerende bestemmingsplannen van de drie gemeenten opgenomen, namelijk:

• Gemeente Laren: bestemmingsplan Laren – West’ en bestemmingsplan Correctieve Herziening Laren
• Gemeente Gooise Meren: De Engh
• Gemeente Hilversum: Hilversum Buitengebied, paraplubestemmingsplannen 'regeling meervoudige bewoning' en 'Veegbestemmingsplan 2016'

Gemeente Laren

In de gemeente Laren is het bestemmingsplan Laren – West’ [NL.IMRO.0417.LO17BPLarenWest-210] vigerend. Het bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad op 26 juni 2013 en onherroepelijk geworden. Op basis van het bestemmingsplan ‘Laren – West’ heeft het plangebied de bestemming maatschappelijk met een functieaanduiding asielzoekerscentrum. Voor een reeds niet meer in gebruik zijnde waterleiding is een dubbelbestemming opgenomen. Een uitsnede uit de digitale verbeelding van dit plan is als figuur 2.2 opgenomen.

_{Figuur 2.2: Vigerend bestemmingsplan 'Laren-West', onherroepelijk vastgesteld op 26-06-2013}

Daarnaast is het bestemmingsplan Correctieve Herziening Laren van toepassing, vastgesteld door de gemeenteraad op 26 september 2018 en inmiddels onherroepelijk. Met dit plan corrigeert de gemeente Laren enkele omissies en voert beleidswijzigingen door.

Gemeente Gooise Meren

In de gemeente Gooise Meren is het bestemmingsplan ‘De Engh’ [NL.IMRO.038100002006B00100] vigerend. Op basis van het bestemmingsplan ‘De Engh’ heeft het plangebied de bestemming Defensiedoeleinden. Het bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad op 1 februari 2007 en onherroepelijk geworden. Onderstaand is als figuur 2.3 de verbeelding van dit plan opgenomen.

_{Figuur 2.3 Vigerend plan (verbeelding en renvooi) Gooise Meren}

Gemeente Hilversum

In de gemeente Hilversum is het bestemmingsplan ‘Hilversum Buitengebied’ [NL.IMRO.0402.00bp00buitengeb-oh01] vigerend. Op basis van het bestemmingsplan ‘Hilversum Buitengebied’ heeft het plangebied de bestemming Maatschappelijk - Militair. Het bestemmingsplan is door de gemeenteraad vastgesteld op 26 juni 2013 en onherroepelijk geworden op 30 juni 2014. Hierna is als figuur 2.4 een uitsnede uit de digitale verbeelding van dit plan opgenomen. Daarnaast gelden voor het plangebied ook de paraplubestemmingsplannen 'regeling meervoudige bewoning' [NL.IMRO.0402.19pbp02mvbewoning-oh01] en 'Veegbestemmingsplan 2016' [NL.IMRO.0402.19pbp03veegbp2016-va01], vastgesteld door de gemeenteraad van gemeente Hilversum op respectievelijk 24 juni 2016 en 14 december 2016. Enkele regelingen van het onderliggend bestemmingsplan zijn met deze paraplubestemmingsplannen in overeenstemming gebracht.

_{Figuur 2.4 Vigerend bestemmingsplan Hilversum Buitengebied, met aan de linkerzijde de bestemmingen die van toepassing zijn ter plekke van de rode prikker op de kaart}

Provincie Noord-Holland

Op 10 april 2017 is door Provinciale Staten van Noord-Holland het provinciale inpassingsplan 'Hoogwaardig Openbaar Vervoer in het Gooi' vastgesteld. In de volgende afbeelding figuur 2.5 is de verbeelding van het plangebied opgenomen.

_{Figuur 2.5 Vigerend Provinciaal Inpassingsplan ter plaatse van de rode prikker op de kaart}

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de huidige situatie. Onder andere wordt aandacht besteed aan de centrale ligging in het Gooi, de historie van het gebied, gebouwen en verhardingen en het groene raamwerk.

Crailo is misschien wel de meest begeerde ontwikkellocatie van het Gooi. Het gebied ligt prachtig in het groen en grenst aan de uitgestrekte heide tussen Hilversum en Bussum. De locatie sluit aan op de bebouwde kern van Bussum. Crailo ligt regionaal gezien direct ontsloten aan de A1 (zie figuur 3.1).

_{Figuur 3.1 plangebied Crailo, centrale ligging in het Gooi, gelegen in drie gemeenten}

Crailo heeft een lange historie. Het gebied heeft zich in de afgelopen eeuwen ontwikkeld van woeste (heide)grond naar een militair terrein dat eerst onderdeel was van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en later ingericht is als legerbasis. Het voormalige kazerneterrein, thans gelegen in de gemeente Gooise Meren, kent daarmee een jarenlange geschiedenis, zie bijlage 20 Waardestellend onderzoek naarkazernegebouwen (Crimson, 2020). De eerste militaire geschiedenis op de oude legerplaats was in de vorm van tentenkampen. Het was ooit een levendig gebied waar onder andere dienstplichtige militairen werden opgeleid.

Tot voor kort werd een deel van het gebied gebruikt als oefenterrein voor de Veiligheidsregio en voor de opnames van een tv-programma. De Kolonel Palmkazerne wordt bewoond door mensen die er anti-kraak woningen huren. Eén van de gebouwen direct bij de afrit aan de A1 wordt tijdelijk gebruikt door De Groene Afslag als een multifunctionele ontmoetingsplek met een restaurant en werk- en vergaderruimtes waar een duurzame toekomst centraal staat.

In 1938 is gestart met de bouw van de Kolonel Palmkazerne. Vrij snel zijn de eerste gebouwen in gebruik genomen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het terrein door de Duitsers bezet. Er is in de oorlogsjaren nog een aantal gebouwen bij gebouwd, zoals een portiersgebouw en loodsen. Na het vertrek van de Duitsers is het terrein door verschillende militaire manschappen bewoond. Zie figuur 3.2 voor de oorspronkelijke opzet van de Kolonel Palmkazerne.

_{Figuur 3.2: Oorspronkelijke opzet Kolonel Palmkazerne, 1938}

Direct grenzend aan de kazerne ligt een buitenruimte, in gebruik geweest bij de Korps voor mobiele colonnes als oefen- en sportterrein. Het terrein verloor haar militaire functie in 2005. Sindsdien is het in gebruik geweest als Asielzoekerscentrum, staat een aantal panden leeg en is een aantal panden bewoond in het kader van leegstandsbeheer.

Het middengebied, op het grondgebied van de gemeente Hilversum, was tot 1 januari 2020 in gebruik bij de Veiligheidsregio Gooi- en Vechtstreek. De eerste gebouwen op dit terrein dateren van eind jaren vijftig. De loodsen en oefengebouwen zijn door de tijd heen aangepast en gebruikt voor oefeningen en vormen een zogenaamde ‘ruïnedorp’.

Het AZC-terrein was tot de Tweede Wereldoorlog in gebruik door het Nederlandse leger. Tijdens de oorlog hebben de Duitsers de legerplaats in gebruik genomen, waarna in 1948 de luchtdoelartilleriegroep het terrein in gebruik nam en het omgedoopt werd tot legerplaats Crailo. In 1956 werd het onderdeel van het depot voor het Korps voor mobiele colonnes. De eerste houten barakken van de voormalige legerplaats Laren dateerden uit de periode 1900-1920, maar die zijn allemaal eind jaren 1950 verdwenen. Van 1992 tot 2016 was het een asielzoekerscentrum. Sommige van de nu nog aanwezige panden zijn in gebruik in het kader van leegstandsbeheer, andere waren vanaf 2013 tot 2020 in gebruik als kantoor en filmset voor een televisieprogramma.

Op het terrein staan verspreid tientallen gebouwen en liggen grote oppervlakten aan verhardingen. Onder het maaiveld ligt een wirwar aan leidingen en voorzieningen, die ooit noodzakelijk waren voor de bedrijfsvoering op het terrein. Het voormalige complex van de Kolonel Palmkazerne is het meest bijzondere deel van het gebied: het ensemble is van cultuurhistorische betekenis. Figuur 3.3 geeft een overzicht van de meest in het oog springende gebouwen en elementen op en rondom het plangebied van Crailo.

_{Figuur 3.3 Luchtfoto van Crailo en omgeving met de in het oog springende gebouwen en elementen}

Het terrein heeft een hoogteverschil en loopt, vanaf het ecoduct in het zuidoosten, ongeveer 9 meter af richting de bebouwingsrand van Bussum. Rondom het terrein zorgt de brede zone met bomen voor een natuurlijke afscherming naar de bestaande bebouwing van Bussum. Aan de zuidzijde grenst het gebied aan de Bussumerheide. Daar ligt manege Gooi en Eemland die via Crailo zal worden ontsloten.

Het Gebed zonder End is het meest waardevolle groenelement op Crailo vanuit historisch, landschappelijk, recreatief en ecologisch oogpunt. De route is een bomenlaan die start in het plangebied en over een lengte van 3 km doorloopt tot aan de bebouwde kom van Hilversum (zie figuur 3.4).

_{Figuur 3.4 Plangebied Crailo met huidige gebiedskenmerken waaronder het Gebed zonder End}

Het juridisch-planologisch kader voor de ontwikkeling van Buurtschap Crailo in de gemeente Gooise Meren, Hilversum en Laren wordt gevormd door nationale, provinciale, regionale en gemeentelijke beleidskaders. Hierin bepaalt het Rijk het grote raamwerk, de provincie een globale invulling van dit raamwerk en de gemeente kan hierbinnen zelf bepalen hoe dit wordt ingevuld. Dit beleidskader stelt planologische en bestuurlijke randvoorwaarden aan de ruimtelijke (on)mogelijkheden voor de inpassing van het voornemen. Een integrale planontwikkeling is het uitgangspunt waarin de ontwikkeling van Buurtschap Crailo centraal staat. Dit wordt planologisch uitgewerkt in een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, waarin is gezocht naar passende maatregelen die de ambitie van Crailo zoveel mogelijk ondersteunen en vormgeven. Het gegeven dat de planontwikkeling van Crailo gelegen is in drie gemeenten doet daar niets aan af. Om deze reden wordt er één integraal bestemmingsplan gerealiseerd, dat formeel feitelijk bestaat uit drie integraal met elkaar afgestemde bestemmingsplannen van de drie gemeenten.

In dit hoofdstuk worden de relevante beleidskaders op de verschillende bestuursniveaus behandeld en wordt aangegeven hoe deze zich verhouden tot de planontwikkeling voor Buurtschap Crailo.

In deze paragraaf wordt het rijksbeleid uitgelicht. Het rijksbeleid is opgedeeld in de Structuurvisie, Infrastructuur en Ruimte (SVIR) en de Besluit Algemene regels ruimtelijke ordening (AmvB Ruimte).

De ruimtelijke structuur van Nederland heeft zich ontwikkeld van steden in een landelijk gebied naar stedelijke regio’s in samenhang met landelijke en cultuurhistorische gebieden. De ruimtelijke verschillen in Nederland nemen verder toe onder invloed van urbanisatie, individualisering, vergrijzing en ontgroening. Dit heeft invloed op de mate van verstedelijking in Nederland. Vraag en aanbod van woningen, bedrijventerreinen en kantoren zijn niet overal in evenwicht. Het Rijk heeft het beleid inzake de ruimtelijke inrichting en de mobiliteit van Nederland tot 2040 vastgelegd in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Het Rijk heeft hierin drie doelen gekozen om Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig te houden voor de middellange termijn (2028). In samenwerking met provincies en gemeenten is het Rijk in staat om opgaven integraal, doeltreffend en met kwaliteit aan te pakken op basis van de volgende drie sporen:

1. 1. Het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk-economische structuur van Nederland;
2. 2. Het verbeteren en ruimtelijk zeker stellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker centraal staat;
3. 3. Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden worden.

Ad.1

De economische ontwikkeling van Nederland concentreert zich steeds meer in stedelijke regio’s omdat daar de meeste bedrijven en sectoren zijn gevestigd, het arbeidspotentieel het grootst is en kennis wordt ontwikkeld (onderzoek en onderwijs). Ruimtelijk kenmerken deze stedelijke regio’s in Nederland zich door een open structuur, (relatieve) kleinschaligheid en (internationaal gezien) lage dichtheden in interactie met hoogwaardige en toegankelijke landelijke en cultuurhistorische gebieden. In 2040 behoort Nederland tot de top 10 van meest concurrerende economieën van de wereld met een kwalitatief hoogwaardig vestigingsklimaat voor bedrijven en kenniswerkers door een goede ruimtelijk-economische structuur. Dit betekent onder andere een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale bedrijven en een economische ontwikkeling die de concurrentiekracht versterkt, waarbij sterke stedelijke regio’s nodig zijn met een goede ‘quality of life’, optimale bereikbaarheid en goede (logistieke) verbindingen met Europa en de wereld.

Ad. 2

De mobiliteit van personen (per auto en openbaar vervoer) en het goederenvervoer blijven de komende decennia nog groeien, met name in de stedelijke regio’s en op de belangrijke verbindingen naar Duitsland en België. Het mobiliteitssysteem moet robuust en samenhangend worden (waaronder knooppuntontwikkeling), meer keuzemogelijkheden bieden en voldoende capaciteit hebben om de groei van de mobiliteit op de middellange (2028) en lange termijn (2040) op te vangen. De ambitie is dat gebruikers in 2040 beschikken over optimale ketenmobiliteit door een goede verbinding van de verschillende mobiliteitsnetwerken via multimodale knooppunten (voor personen en goederen) en door een goede afstemming van infrastructuur en ruimtelijke ontwikkeling.

Ad. 3

De ruimtelijke verschillen in Nederland nemen toe onder invloed van urbanisatie, individualisering, vergrijzing en ontgroening. Vraag en aanbod van woningen, bedrijventerreinen en kantoren zijn niet overal in evenwicht (kwantitatief en kwalitatief). De ambitie is dat in 2040 de woon- en werklocaties in steden en dorpen aansluiten op de (kwalitatieve) vraag en dat locaties voor transformatie en herstructurering zoveel mogelijk worden benut. Voor de aantrekkelijkheid van ons land is het nodig onze bijzondere waarden en internationaal onderscheidende kwaliteiten te koesteren en te versterken.

In het kader van het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland, dienen landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten zoveel mogelijk behouden te worden. Deze kwaliteiten kunnen namelijk identiteit geven aan een gebied. Bovendien zijn culturele voorzieningen en cultureel erfgoed van belang voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat en daarmee voor de concurrentiekracht van Nederland. Het Rijk is verantwoordelijk voor het cultureel en natuurlijk UNESCO-werelderfgoed (inclusief de voorlopige lijst), kenmerkende stads- en dorpsgezichten, rijksmonumenten en cultuurhistorische waarden in of op de zeebodem. Dit is van nationaal belang.

Doorwerking Buurtschap Crailo

In de planontwikkeling voor Buurtschap Crailo wordt gestuurd op behoud van unieke landschappelijke (natuur) en cultuurhistorische waarden. Ten aanzien van de landschappelijke waarden mag de groenstructuur zo min mogelijk wijken voor de planontwikkeling. Ten aanzien van cultuurhistorische waarden dient de Kolonel Palmkazerne haar prominente positie te behouden en zal de rijke geschiedenis van Crailo zoveel mogelijk in het plangebied terugkomen. Deze kwaliteiten geven identiteit aan het gebied en zijn van belang voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat.

Voor Buurtschap Crailo is het uitgangspunt dat gebruikers de beschikking krijgen over goede verbindingen van de verschillende mobiliteitsnetwerken, door de centrale ligging van Buurtschap Crailo direct aan de snelweg, met het in de directe nabijheid gelegen busstation en goede fietsverbindingen wordt bereikbaarheid zeker gesteld.

De ontwikkeling van Buurtschap Crailo sluit goed aan bij de beleidsdoelen zoals verwoord in de SVIR.

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro), dat in werking is getreden op 30 december 2011, voorziet de juridische borging achter het nationaal ruimtelijk beleid zoals dat in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte is vastgesteld. Het bevat regels die de beleidsruimte van andere overheden ten aanzien van de inhoud van ruimtelijke plannen inperken, daar waar nationale belangen dat noodzakelijk maken.

Het Barro is gericht op doorwerking van deze nationale belangen in gemeentelijke bestemmingsplannen. Per onderwerp worden regels gegeven, waaraan bestemmingsplannen zullen moeten voldoen. In het plangebied zijn geen onderwerpen uit het Barro van toepassing (zoals defensie, Rijksvaarwegen, hoofd(spoor)wegen) waar rekening mee moet worden gehouden in onderhavig bestemmingsplan. Het bestemmingsplan vormt geen belemmering voor de nationale belangen zoals opgenomen in het Barro en is er niet mee in strijd.

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) biedt een duurzaam perspectief voor onze leefomgeving. De NOVI vormt de basis voor een maatschappelijk debat over de ruimtelijke inrichting en de kwaliteit van de leefomgeving in Nederland; met provincies, gemeenten en waterschappen, maar ook met kennisinstellingen en maatschappelijke partijen. De opvattingen van bewoners over hun leefomgeving worden gehoord en betrokken, inclusief die van de jongeren. De ontwerp-NOVI is op 11 september naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het Milieueffectrapport NOVI (PlanMER). In de NOVI zijn deze maatschappelijke opgaven samengevat in 4 prioriteiten:

1. 1. Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie;
2. 2. Duurzaam economisch groeipotentieel;
3. 3. Sterke en gezonde steden en regio’s;
4. 4. Toekomstbestendige ontwikkeling over het landelijk gebied.

Doorwerking Crailo

Volgens de NOVI dient gebiedsontwikkeling ten doel te stellen de beschikbare ruimte efficiënt en zorgvuldig te gebruiken door combinaties van functies met een mix van wonen en werken te prioriteren boven enkelvoudige functies. De ontwikkeling van Buurtschap Crailo sluit hier goed op aan. Gezocht wordt naar combinatiemogelijkheden, waarbij de identiteit en kenmerken van het gebied centraal blijven staan. Er is nadrukkelijk aandacht om leefbaarheid en bescherming van huidige karakteristieken optimaal te laten balanceren met de toekomstige ontwikkelingen. Bovendien wordt afwentelen voorkomen door met de gestelde duurzaamheidambities het gebied zo duurzaam en toekomstbestendig mogelijk in te richten. De beoogde ontwikkeling is daarmee in lijn met de prioriteiten en afwegingsprincipes uit de NOVI.

In het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is de Ladder voor duurzame verstedelijking (gebaseerd op de ‘SERladder’) vastgelegd. In artikel 3.1.6 lid 2 Bro is bepaald:

"De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, bevat een beschrijving van de behoefte aan die ontwikkeling, en, indien het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien."

De Ladder voor duurzame verstedelijking heeft als doel om zorgvuldig ruimtegebruik te stimuleren en overprogrammering op regionaal niveau te voorkomen. De volgende onderwerpen worden navolgend besproken:

• De Ladder is van toepassing op woningbouwplannen die worden aangemerkt als nieuwe stedelijke ontwikkeling;
• De behoefte aan die stedelijke ontwikkeling en regionale afstemming;
• Stedelijk gebied en stedelijke groen aan de rand van de bebouwing van stedelijk gebied.

In navolgende paragraaf staat het provinciale beleid dat betrekking heeft op de planontwikkeling van Buurtschap Crailo centraal. Het provinciale beleid is opgedeeld in het beleid van de Omgevingsvisie NH2050 en de Omgevingsverordening NH2020.

De Omgevingsvisie NH2050 is 19 november 2018 vastgesteld door Provinciale Staten van Noord-Holland en geeft de visie op de fysieke leefomgeving weer. De provincie Noord-Holland streeft naar een balans tussen economische groei en leefbaarheid. Dit betekent dat in heel Noord-Holland een basiskwaliteit van de leefomgeving wordt gegarandeerd. Er zijn randvoorwaarden geformuleerd hoe om te gaan met klimaatverandering. De provincie ontwikkelt zoveel mogelijk natuurinclusief en met behoud van (karakteristieke) landschappen, clustert ruimtelijke economische ontwikkelingen rond infrastructuur en houdt rekening met de ondergrond. In de visie zijn een vijftal bewegingen met ontwikkelprincipes beschreven voor de ontwikkeling van de leefomgeving.

1. 1. Dynamisch schiereiland. Hierin is het benutten van de unieke ligging van Noord-Holland, te midden van water, leidend;
2. 2. Metropool in ontwikkeling. Hierin wordt beschreven hoe de Metropoolregio Amsterdam steeds meer als één stad functioneert;
3. 3. Sterke kernen, sterke regio’s, gaat over de ontwikkeling van centrumgemeenten die de gehele regio waarin ze liggen vitaal houden;
4. 4. Nieuwe energie, benut de economische kansen van de energietransitie;
5. 5. Natuurlijk en vitaal landelijke omgeving, staan het ontwikkelen van natuurwaarden en een economisch duurzame agrarische sector centraal.

De ontwikkeling van Buurtschap Crailo sluit goed aan bij de beleidsdoelen zoals het ontwikkelen van natuurwaarde en de energietransitie.

In de Verkenningen NH2050 zijn acht hoofdthema’s van trends en ontwikkelingen, met hun kernopgaven, geformuleerd.

De acht hoofdthema’s zijn:

1. 1. Klimaatverandering
2. 2. Bodem, water en luchtkwaliteit
3. 3. Biodiversiteit
4. 4. Economische transitie
5. 5. Energietransitie
6. 6. Mobiliteit
7. 7. Verstedelijking
8. 8. Landschap

Doorwerking Buurtschap Crailo

Elk van deze genoemde thema’s raken de ontwikkeling van Buurtschap Crailo en worden op eigen wijze vertaald in het plan. Water wordt zoveel mogelijk vastgehouden in het plangebied (door afvoer van hemelwater op het plangebied); luchtkwaliteit valt binnen de normen; toevoegen van natuur om daarmee de biodiversiteit te stimuleren; ruimte voor economie in gemengde bestemmingen; ten aanzien van energietransitie een stap te zetten door uit te gaan van energiepositiviteit voor het plangebied; met een mobiliteitsplan uitgaande van het principe Auto te gast en wonen en werken op een centraal gelegen plek in het Gooi.

De belangrijkste onderwerpen uit de Omgevingsvisie worden verankerd in de nieuwe Omgevingsverordening Noord-Holland. Op 22 oktober 2020 is deze verordening vastgesteld en half november 2020 in werking getreden. Deze vervangt alle bestaande verordeningen die betrekking hebben op de leefomgeving zoals de Provinciale Ruimtelijke Verordening, de Provinciale Milieuverordening, de Waterverordeningen en de Wegenverordening. De provincie zet in op een eenvoudiger, duidelijker en meer integraal systeem van regels. In de Omgevingsverordening wordt niet meer geregeld dan nodig is voor het belang zoals dat in de Omgevingsvisie is geformuleerd. De verordening voorziet ten opzichte van de Omgevingsvisie dus niet in nieuw beleid. De Omgevingsverordening gaat uit van een beleidsneutrale omzetting en regelt daarmee niet meer dan reeds in de bestaande verordeningen was aangegeven. Aangezien de Omgevingswet mogelijk niet eerder dan 1 januari 2022 in werking treedt, is de Omgevingsverordening NH2020 gebaseerd op de huidige wet- en regelgeving. Bewust wordt niet gewacht op invoering van de Omgevingswet. De provincie wil de vastgestelde Omgevingsvisie NH2050 vertalen in haar juridische regels, waarbij zoveel mogelijk voorgesorteerd wordt op de Omgevingswet.

Doorwerking Buurtschap Crailo

De in de Omgevingsverordening NH2020 geformuleerde regionale ambities worden geborgd en nader uitgewerkt in het bestemmingsplan. De provincie Noord-Holland stuurt onder meer aan op leefbaarheid, waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met natuurbehoud van (karakteristieke) landschappen. Juist in de planontwikkeling van Buurtschap Crailo heeft natuur een prominente positie en mag zo min mogelijk wijken ten faveure van andere ontwikkelingen in het gebied, zoals woningbouw en bedrijvigheid. Op deze manier wordt het groene karakter behouden en ontstaan er unieke woonvormen, zoals wonen in het groen. In het bestemmingsplan wordt een deel van het plangebied op basis van de Omgevingsverordening beschermd in het belang van grondwaterbescherming. Het Gebed zonder End is door middel van deze verordening aangewezen als Bijzonder Provinciaal landschap. Het plan maakt geen nieuweactiviteiten mogelijk die per saldo leiden tot een significante aantasting van de wezenlijke kenmerken en waarden, of tot een vermindering van de oppervlakte van het Natuurnetwerk Nederland of de natuurverbindingen, of van de samenhang tussen die gebieden, conform artikel 6.38 lid 4 van de Omgevingsverordening NH2020

Andere aspecten zoals genoemd in de omgevingsverordening worden nader uitgewerkt in verschillende paragrafen in voorliggende toelichting. Bijvoorbeeld het genoemde in artikel 6.13 van de Omgevingsverordening NH2020 voor wat betreft het hotel, zie hiertoe paragraaf 7.3.3 onder Gemengd - 2. Artikel 6.57 van de Omgevingsverordening NH2020 gaat in op klimaatadaptatie: De toelichting van een ruimtelijk plan dat een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling mogelijk maakt bevat een beschrijving van de wijze waarop in het plan rekening is gehouden met de risico's van klimaatverandering. In paragraaf 6.14 van deze toelichting wordt onder meer ingegaan op het aspect klimaatadaptatie. Op basis van de Omgevingsverordening NH2020 is de gemeente verplicht om in de toelichting op het bestemmingplan in te gaan op de Ladder van Stedelijke duurzaamheid, zie hiervoor paragraaf 4.1.4 Ladder voor DuurzameVerstedelijking. In deze paragraaf wordt ingegaan op de behoefte van woningbouw in de regio; tevens zijn met de provincie en regio afspraken gemaakt over de invulling van deze woningbouw.

Naast wonen en bedrijven voorziet het bestemmingsplan ook in beperkte mate in detailhandel en in beperkte mate horeca”. De functies detailhandel en horeca staan ten dienste aan het plangebied en zijn daarom beperkt in omvang.

In deze paragraaf wordt het regionale beleid dat betrekking heeft op de planontwikkeling van Buurtschap Crailo beschreven. Hierin staat het beleid van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) centraal waarbij het beleid van de regio Gooi en Vechtstreek, beschreven in de tweede paragraaf, is verankerd in het beleid van de Metropoolregio Amsterdam.

De Metropoolregio Amsterdam (hierna: MRA) is een regio die zich uitstrekt van IJmuiden tot Lelystad en van Purmerend tot Haarlemmermeer. In de regio wonen circa 2,4 miljoen inwoners. De regio staat bekend om zijn hoge leefkwaliteit met aantrekkelijk voorzieningenniveau en goed openbaar vervoer. Op internationaal niveau behoort de regio tot de Europese top vijf van economisch sterke regio’s. Op nationaal niveau vormt de MRA de motor van de Nederlandse economie, samen met Brainport (Eindhoven), de regio Rotterdam-Den Haag en de regio Utrecht. De overheden in de regio (de provincies Noord-Holland en Flevoland, 1 vervoersregio en 32 gemeenten) werken intensief samen, waardoor de regionale schaal goed benut wordt.

Om in de Europese top mee te kunnen blijven spelen, is de ruimtelijke ontwikkeling van de Metropoolregio Amsterdam gericht op het creëren van een hoogwaardig, veilig en duurzaam leef- en woonmilieu, waar bedrijven, bewoners en bezoekers zich graag willen vestigen en willen verblijven. In de MRA Agenda 2016 is daarom een woningbouwdoelstelling opgenomen van 250.000 woningen voor de periode van 2016 tot 2040. Deze woningen moeten vooral binnenstedelijk worden gerealiseerd, door verdichting en door transformatie en herstructurering van overbodige kantoren en bedrijventerreinen. Behalve de zorg voor een passend woningaanbod voor zowel de huidige als toekomstige inwoners, wordt ingezet op het realiseren van een goed vestigingsklimaat dat kan concurreren met andere Europese metropolen.

Doorwerking Buurtschap Crailo

Het gebied van en rond de Metropoolregio Amsterdam kent een grote ruimtedruk. De regio staat voor een forse woningbouwopgave, zowel kwantitatief als kwalitatief. In het gebied van de Noordvleugel (exclusief het Utrechtse deel) is tot 2040 vraag naar bijna 290.000 extra woningen om in de groei van het aantal huishoudens te voorzien. Tegelijkertijd is de opgave om woningen die niet meer voorzien in de behoefte te vervangen tot 2040 ruim 140.000 woningen. Crailo leent zich uitstekend voor de opgave om betaalbare woningen te realiseren. Dat is het meest dominante segment vanuit de huidige druk op de markt, de verhuisstromen en de voorspelde demografische ontwikkelingen.

Het functioneren van de nabijgelegen woningmarkt in de regio Gooi en Vechtstreek kan niet los worden gezien van de ontwikkelingen in nabijliggende regio’s. Met de regio Utrecht ten zuiden, de regio Amersfoort ten oosten en de regio Amsterdam ten noorden, vormt de regio Gooi en Vechtstreek als het ware een schakel tussen deze belangrijke woningmarktregio’s in Nederland. In al deze regio’s is de druk op de woningmarkt de komende jaren groot. Dit betekent een extra opgave om te zoeken naar voldoende woningbouwmogelijkheden. De regio Gooi en Vechtstreek wil een complete regio zijn, met een passend woningaanbod voor jong en oud, rijk en arm, kleine of grote huishoudens en goed of slecht ter been. De regio ontleent haar identiteit voor een groot deel aan de diversiteit aan landschappen en woonmilieus en is daardoor een aantrekkelijk vestigingsgebied voor al deze groepen. Het behouden en, waar mogelijk, versterken van deze diversiteit aan woonmilieus waarborgt de vitaliteit van de regio ook in de toekomst. Zeker tot 2040 wordt nog een groei van de bevolking voorzien. Het passend faciliteren van deze groei, in combinatie met het behoud van de natuur- en cultuurhistorische waarden, vormt de komende jaren één van de belangrijkste uitdagingen voor de regio. Nieuwbouw zal nodig blijven en voorziet niet alleen in een directe woningbehoefte, maar wordt ingezet als strategisch instrument om de doorstroming in wijken op gang te brengen. De focus zal daarbij moeten liggen op binnenstedelijk bouwen en transformatie. Het behoud van de hoge ruimtelijke kwaliteit in de bebouwde omgeving is daarbij kaderstellend. In een woningmarkt onder druk kunnen ook groepen in de knel te komen. De regio zet zich daarom in om jongeren, jonge gezinnen en mensen met een zorgvraag meer kansen te bieden. Het is van groot belang meer beweging te krijgen in de woningmarkt. Eén van de instrumenten hiervoor is het creëren van meer passend aanbod in het lage middensegment, waardoor het mogelijk wordt om vanuit de sociale huursector door te stromen. De regio zet in op drie sleutelambities:

1. Beweging op de woningmarkt;

2. Identiteit en diversiteit;

3. Samenwerking.

Doorwerking Crailo

Crailo is een unieke plek binnen de regio Gooi en Vechtstreek. In de Woonvisie Regio en Vechtstreek 2016-2030 wordt gestuurd op de groei van woonmilieus binnen de regio, met in het bijzonder behoud van natuur- en cultuurhistorische waarde. Met de planontwikkeling voor Buurtschap Crailo worden de unieke, natuur- en cultuurhistorische elementen zoveel mogelijk behouden en zullen deze juist extra tot uiting komen. Op deze manier voorziet Crailo niet enkel in de woningbehoefte van de regio, maar geeft het een impuls aan het gebied om een complete regio te zijn. In de planontwikkeling van Buurtschap Crailo is uitgegaan van een verdeling van de woningen over verschillende doelgroepen. Juist de integrale aanpak van Crailo door de drie gemeenten laat zien dat samenwerking in de Gooi en Vechtstreek leidt tot meerwaarden in een ontwikkeling waarbij een eigen identiteit en een diverse programmering belangrijke ankerpunten zijn.

Het plangebied van Buurtschap Crailo is gesitueerd in drie verschillende gemeenten: Laren, Gooise Meren en Hilversum. De beoogde planontwikkeling heeft betrekking op het beleid van deze gemeenten. Crailo kent een eigen identiteit die zoveel mogelijk wordt gewaarborgd in de planontwikkeling. Deze identiteit wordt gevormd door lokale landschappelijke en cultuurhistorische elementen, maar ook door elementen vanuit de drie gemeenten. In deze paragraaf wordt het relevante beleid per gemeente uitgelicht ten aanzien van wonen en energiebeleid. Beleid op de specifieke milieuthema's komt aan bod in hoofdstuk 6.

De opgave voor Buurtschap Crailo is om van het terrein een unieke leefplek te maken met eigen identiteit. Er moet een evenwichtige verdeling komen tussen wonen, werken, voorzieningen en natuur. Het landschap is hierin leidend. Gestreefd wordt naar een duurzame balans, waarbij op een verantwoorde manier wordt omgegaan met de waarden van het gebied en met de ruimte. Op deze manier wordt Buurtschap Crailo een plek om naar toe te gaan en wordt een nieuwe, recreatieve ‘knoop’ in het netwerk van het Gooi gevormd. Een buurtschap met een eigen identiteit geïnspireerd op de lokale geschiedenis en het aanwezige natuurlijke landschap. Daarin verweven komen de duurzame ambities die door de drie gemeenteraden zijn vastgesteld.

Het ontwerpproces in het kader van het opgestelde stedenbouwkundig- en landschapsplan, het proces van participatie en communicatie, het uitvoeren van de onderzoeken ten behoeve van het MER en het opstellen van het ontwerp bestemmingsplan hebben parallel in een iteratief proces plaatsgevonden waarbij het MER als een dynamisch document tot stand is gekomen. De basis hiervan ligt hoofdzakelijk besloten in het Ambitiedocument Crailo uit 2017 (bijlage 1 Ambitiedocument Crailo (2017)).

In het Ambitiedocument Crailo 2017 (zie bijlage 1 Ambitiedocument Crailo (2017)) worden vijf pijlers onderscheiden, zie figuur 5.1, die als het vertrekpunt voor het proces zijn gehanteerd. De gemeenteraden hebben deze pijlers eind 2017 vastgesteld als de dragers voor de ontwikkeling van een duurzaam en toekomstbestendig Buurtschap Crailo.

Buurtschap:

Crailo wordt een zelfstandige plek in het Gooi met een onderscheidende identiteit. Het Buurtschap is samenhangend ontworpen en er zijn plekken waar je elkaar ontmoet. Crailo is voor iedereen, maar wel voor iedereen die wil. Want in Crailo kies je bewust voor gedeelde waarden.

_{Figuur 5.1 Vijf pijlers Crailo}

Focus op buitenleven:

Bij wonen op Crailo staat verbondenheid met de natuur en het landschap centraal. Gezond buiten zijn en bewegen worden gestimuleerd. De snelste verbindingen zijn te voet en te fiets en de auto is te gast.

Samenhangend ecosysteem:

In het gebied is niet alleen aandacht voor de mens maar ook ruimte voor flora en fauna. De natuur wordt versterkt en de biodiversiteit vergroot.

Energiepositief en materiaalbewust:

Crailo krijgt een zelfvoorzienend energiesysteem en er wordt gebruik gemaakt van de kringlopen van materialen. Op Crailo houdt men rekening met de ecologische footprint.

Innovatief ondernemerschap:

Crailo wordt een gemengd gebied met wonen én werken en ruimte voor initiatieven. Er komen bedrijven met een groen hart.

De opgave is niet de ambities onder de vijf pijlers ‘af te vinken’ en 1-op-1 te vertalen naar maatregelen, maar te komen tot de juiste balans en een optimale combinatie van maatregelen voor Buurtschap Crailo en de regio. Voor het gebied als totaal, maar ook voor de deelgebieden afzonderlijk. Deze optimale combinatie van concrete maatregelen is het resultaat van het te volgen proces. Om de pijlers verder te verdiepen en te verankeren in de planproducten en in te kunnen zetten als wegings- en toetsingsinstrument op het gebied van duurzaamheid zijn de vijf pijlers op een logische manier in verder detail vertaald naar de twaalf thema’s van de Aanpak Duurzaam GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw).

De Aanpak Duurzaam GWW is een praktische werkwijze om duurzaamheid in projecten in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW-sector) een plaats te geven en geschikt voor de ontwikkeling van Crailo. Deze doorvertaling van de vijf pijlers naar de twaalf thema’s wordt ‘het Rad van Crailo’ genoemd, zie figuur 5.2. Omdat het beter aansluit bij de ontwikkeling van Crailo is het thema ‘Investeringen’ uit de Aanpak Duurzaam GWW vervangen door het thema ‘Identiteit’. Bij ieder thema dienen investeringskosten en -opbrengsten meegewogen te worden. Daarom is het niet zo dat het thema ‘Investeringen’ geheel verdwijnt, maar het fungeert in deze context niet (meer) als een op zichzelf staand thema. ‘Identiteit’ daarentegen is aangewezen als één van de vier belangrijkste bouwstenen van duurzaamheid voor Buurtschap Crailo. De locatie van Crailo bevat zoveel identiteitskenmerken dat de eigen identiteit van Crailo een heel belangrijke sturende factor is bij de gebiedsontwikkeling. Dit thema is ook passender gelet op de aard van de planvormingsproducten waar de methodiek nu op is toegepast en sluit ook beter aan bij de 5 pijlers uit het Ambitiedocument.

_{Figuur 5.2 Het Rad van Crailo}

Op 4 maart 2020 hebben de raden van de gemeenten de duurzame speerpunten, het ruimtelijke programma en de ruimtelijke verbeeldingskaart (figuur 5.3) vastgesteld als onderdeel (deel 3) van voor het overige niet vastgestelde stedenbouwkundig- en landschapsplan Buurtschap Crailo. Hiermee wordt invulling gegeven aan wonen (maximaal 590 woningen), bedrijvigheid en voorzieningen, mobiliteit, energie, biodiversiteit en landschap. Buurtschap Crailo wordt een zelfstandige plek in het Gooi met een eigen identiteit. De wortels van deze identiteit liggen in het gebied zelf: in de rijke geschiedenis van de plek en in de landschappelijke ondergrond. Het heidelandschap wordt doorgetrokken in het gebied en de kaarsrechte lanen en de Kolonel Palmkazerne zijn de ruimtelijke hoofddragers van het gebied. Het beeldkwaliteitsplan Buurtschap Crailo wordt gelijktijdig met het bestemmingsplan vastgesteld in de betreffende raden.

_{Figuur 5.3 Ruimtelijke Verbeeldingskaart (Buurtschap Crailo - Stedenbouwkundig - en Landschapsplan, 2019, pagina 149).}

Om de duurzaamheidsambities ook echt concreet te maken was het belangrijk om stakeholders zo vroeg en zo veel mogelijk te betrekken bij de stappen die zijn doorlopen. Op verschillende manieren is verbinding gezocht met de lokale gemeenschap. Dit is nader uitgewerkt in paragraaf 1.5, Participatie en communicatie van het MER, zie hiertoe bijlage 25 MER Crailo (Arcadis, 2020). Het streven is om duurzaamheid ‘a way of life’ te maken in Buurtschap Crailo; in het doen en laten van mensen en bedrijven. Ten behoeve van de planologische fase is een speciale duurzaamheidswerkgroep samengesteld, de zogenaamde werkgroep ‘duurzaamheid+’. In de werkgroep duurzaamheid+ is in vier sessies door vertegenwoordigers van de drie gemeenten, Samen Sneller Duurzaam en andere milieu- en belangenverenigingen, (semi-) overheden en ondernemers van gedachte gewisseld over hoe alle aspecten rondom duurzaamheid goed aan bod kunnen komen. Dit heeft geleid tot een groslijst met relevante (inrichtings-)maatregelen voor de twaalf duurzaamheidsthema’s op basis van de vastgestelde duurzaamheidsambities.

De relevantie is bepaald op basis van:

• de aard van de voorgenomen ontwikkeling;
• de vijf pijlers uit het Ambitiedocument;
• de bevindingen tijdens de duurzaamheidssessies.

Deze (inrichtings-)maatregelen zijn vervolgens op een logische manier verdeeld over drie modellen van het MER. Daarbij is ook de bandbreedte in aantal woningen (400 tot 600) en het type bedrijvigheid (alleen milieucategorie 1 en 2, of ook 3.2) zoals opgenomen in de Notitie reikwijdte en detailniveau benut (bijlage 8 Notitie reikwijdte en detailniveau, ontwikkeling Buurtschap Crailo (Arcadis, 2019). Daardoor is ook de maximale variatie in verkeersaantrekkende werking binnen de vastgestelde uitgangspunten onderzocht.

In het MER zijn drie onderzoeksmodellen geformuleerd om binnen de vertrekpunten de ‘hoeken van het speelveld’ te verkennen: de extremen op te zoeken, die wel technisch maakbaar zijn. De drie te onderzoeken modellen zijn:

• Model A: natuurlijke duurzaamheid met een combinatie van individuele keuzevrijheid en gemeenschappelijkheid (het organische model).
• Model B: technische duurzaamheid, gericht op individuele keuzevrijheid.
• Model C: technische duurzaamheid, gericht op gemeenschappelijkheid.

Voor toelichting en uitwerking van deze drie modellen, zie paragraaf 3.3 van bijlage 25 MER Crailo(Arcadis, 2020). Bij het opstellen van de modellen zijn twee leidende principes gehanteerd:

• de mate waarin sprake is van natuurlijke of juist meer technische duurzaamheid;
• de mate waarin wordt uitgegaan van de gemeenschap of de vrijheid van het individu.

Op basis van deze drie modellen is in het MER tot een geoptimaliseerd voorkeursalternatief gekomen.

Met het optimaliseren van ambities, het concretiseren en nader uitwerken van de opgaven is een voorkeursalternatief uitgewerkt. Aan het voorkeursalternatief wordt in het stedenbouwkundig- en landschapsplan nadere invulling gegeven. Concreet betekent dit maximaal 590 woningen in het plangebied, 5 ha bedrijventerrein, een mobiliteitsconcept dat hand in hand gaat met het energieconcept en invulling geeft aan biodiversiteit en circulariteit (zie paragraaf 5.3.3 voor Mobiliteit en paragraaf 5.3.4 voor het onderdeel Energie). Het landschap op en om Buurtschap Crailo is een belangrijke bestaande kwaliteit waarvan het behouden en versterken een belangrijk uitgangspunt is. Het gebied sluit aan op de direct omliggende landschappen. Uitgangspunt in het landschappelijk plan is dat het landschap van bos en heide in het gebied wordt gecontinueerd. Twee lanen (de nieuwe Laan van Crailo en het bestaande Gebed zonder End) verankeren het gebied. De aanwezige bosclusters, de bomenrijen en de solitaire bomen vormen de basis voor het landschapsplan.

Duurzaamheid is één van de leidende uitgangspunten bij de ontwikkeling van Buurschap Crailo en geldt als één van de belangrijkste onderscheidende kenmerken voor wonen en werken in het buurtschap. De pijler ‘Energiepositief en materiaalbewust’ uit het Ambitiedocument geeft blijk van de hoge ambities op dit vlak. Ingezet wordt op duurzame mobiliteit. Crailo wordt uiteraard als gasloze wijk ontwikkeld met als uitgangspunt een energie-positief buurtschap. Hiervoor is een passend energieconcept ontwikkeld en worden innovatieve ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend gevolgd, zodat hier in de realisatiefase op geanticipeerd kan worden.

In deze paragraaf wordt het in het plangebied voorziene programma toegelicht. De onderdelen in het programma zijn bedrijven en voorzieningen, woningen, een ontsluiting van het gebied en een mobiliteitsconcept, een energieconcept en een openbare ruimte waarin ruimte is voor recreatie, sport en bewegen, ontmoeten en spelen.

In het plangebied is een totale oppervlakte van circa 5 ha gereserveerd voor bedrijven, verdeeld over 3 locaties in het gebied. De drie locaties zijn het bedrijventerrein ‘Op Zuid’; het entreegebied en kazernekwartier. De beoogde bedrijven zijn bedrijven die graag willen verplaatsen uit de regio, maar ook kleinschalige bedrijven die elkaar versterken op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Op het bedrijventerrein ‘Op Zuid’ is geen sprake van een functiemenging met wonen of andere voorzieningen; de 2 andere locaties (Entreegebied en Kazernekwartier) bieden juist wel ruimte voor andere voorzieningen zoals horeca, detailhandel, maatschappelijke voorzieningen etc.

Zoals ook aangegeven in het stedenbouwkundig- en landschapsplan is op de volgende drie locaties bedrijvigheid voorzien, zie figuur 5.4:

1. 1. Bedrijventerrein ‘Op Zuid’: 3,4 ha flexibel terrein voor duurzame en innovatieve bedrijven;
2. 2. Entreegebouw: 0,5 tot 1 ha bedrijven/ voorzieningen en mobihub;
3. 3. Kazernekwartier: 1,0 – 1,5 ha creatieve bedrijven gemengd met wonen (5 ha zoekgebied).

_{Figuur 5.4 Beoogde situatie van bedrijvigheid en voorzieningen op basis van stedenbouwkundig plan}

In de filosofie voor Buurtschap Crailo ligt de nadruk op wonen in het groen. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat landschap en natuur niet mogen wijken voor het realiseren van wonen in dichtere eenheden. Natuur en bomen krijgen zoveel mogelijk prioriteit. De drie raden hebben vastgesteld dat op Crailo maximaal 590 woningen gerealiseerd mogen worden. Voorwaarde hierbij is dat de ruimtelijke kwaliteit -met in het bijzonder natuurlijke waarden- niet in het geding komt. De verdeling van de woningen gaat uit van een evenwichtige verdeling over het plangebied; in de bestemmingsvlakken zijn de maximale aantallen woningen bepaald waardoor de verdeling wordt geborgd.

De verdeling van het aantal grondgebonden woningen en appartementen is in het gehele plangebied 40% grondgebonden woningen en 60% appartementen (indicatief). De woningen zijn verdeeld over verschillende typologieën op basis van de uitgangspunten zoals deze in de grondexploitatie zijn opgenomen. Conform het raadsbesluit van maart 2020 ten aanzien van de segmentering worden in het plangebied naast sociale huurwoningen (33%) woningen in het middensegment (27%) en dure segment (40%) gerealiseerd.

Het plangebied wordt voor de auto ontsloten via één entree, die direct aansluit op de op- en afrit van de Rijksweg A1. De verdere ontsluiting van het plangebied volgt een structuur waarmee de drie deelgebieden afzonderlijk worden ontsloten. Deze structuur zorgt er tevens voor dat er niet door het gehele gebied rond kan worden gereden en dat met name bestemmingsverkeer van de wegen gebruik maakt. Bovendien wordt zo het landschap niet doorsneden door wegen.

Elk deelgebied krijgt één hoofdstraat waaraan de collectieve parkeervoorzieningen liggen en de buurthubs als centrale buurtplek met logistieke en deelvoorzieningen zoals elektrisch deelvervoer. In Op Zuid loopt deze ontsluiting langs de Ecowal, zie hiertoe paragraaf 5.3.5.2. In het Kazernekwartier loopt de centrale straat langs de garages aan de zuidzijde van het Kazerne-ensemble.

_{Figuur 5.5 Buurthub}

Het plan Crailo geeft invulling aan de ambitie energiepositief te zijn door de warmte- en energievraag van woningen en elektrische mobiliteit binnen het Buurtschap op te wekken. Het Buurtschap wordt voor wat betreft de energie zelfvoorzienend. De voorkeursinfrastructuur is ‘all-electric’ waarbij de warmtevoorziening bestaat uit elektrische warmtepompen en de elektriciteit wordt opgewekt door zonnepanelen. Door de gezamenlijke aanpak op gebiedsniveau kunnen de huishoudens en bedrijven per saldo samen zelfvoorzienend zijn.

In het bestemmingsplan is uitgesloten dat het plangebied Crailo wordt aangesloten op het gas, dat geldt zowel voor wonen als bedrijven. Tegelijkertijd wordt ruimte geboden voor duurzame energieopwekking, bijvoorbeeld in de vorm van pergola’s met zonnepanelen, al dan niet in combinatie met parkeren. Het bestemmingsplan biedt hiervoor flexibiliteit qua locatie. Ook de dakvlakken van woningen en bedrijven kunnen ingevuld worden met zonnepanelen.

Binnen het plangebied zijn maximaal 3 hubs voorzien, ook hier geldt dat het bestemmingsplan toestaat, de locaties flexibel in te vullen. Ter plaatse van de hubs is ook een mogelijkheid voor het opwekken van energie, tevens de mogelijkheid van het opslaan van energie en wordt de gelegenheid geboden om elektrische auto’s en andere vervoersmiddelen op te laden.

Voor meer toelichting op het onderwerp energie, zie paragraaf 6.13 en het bijbehorende onderzoek in Bijlage 5 Energievisie Crailo, Klaar voor 2050 (Merosch, 2019).

De landschappelijke kwaliteit van het gebied komt tot zijn recht door de wijze van inrichting van de openbare ruimte. De duurzame speerpunten identiteit, biodiversiteit en mobiliteit zijn sturend bij het ontwerp van de openbare ruimte. Vanwege het belang van een samenhangend landschap wordt er één inrichtingsplan gemaakt voor het gehele gebied.

Voor de inrichting van de openbare ruimte geldt een aantal uitgangspunten die ook in het beeldkwaliteitsplan zijn vastgelegd. Belangrijk is bijvoorbeeld het behouden van het groene, ruimtelijke karakter, zo min mogelijk verharding en hergebruik van de in het gebied aanwezige verhardingsmaterialen, voorrang voor voetganger en fietser en opvangen van water ter plekke ten behoeve van gebruik voor de natuur.

Ten behoeve van het bestemmingsplan wordt de m.e.r. procedure doorlopen en in dat kader is een Milieueffectrapport (MER) opgesteld (zie hiertoe bijlage 25 MER Crailo (Arcadis, 2020)). In paragraaf 6.1 wordt de relatie tussen bestemmingsplan en het daarbij opgenomen MER toegelicht.

Vervolgens worden vanaf paragraaf 6.2 de milieuaspecten die betrekking hebben op de planontwikkeling van Buurtschap Crailo per paragraaf behandeld. Ingegaan wordt op huidige wet- en regelgeving, huidige situatie en mogelijke mitigerende maatregelen van achtereenvolgens de volgende onderwerpen: archeologie, bodem, externe veiligheid, geluid, geur, landschap, cultuurhistorie en recreatie, milieuzonering, natuur, stikstof, verkeer en water en klimaatadaptatie.

Om de voorgenomen ontwikkeling van het Buurtschap Crailo ruimtelijk mogelijk te maken is voor elk van de drie gemeenten een nieuw bestemmingsplan nodig. De keuzes die moeten worden gemaakt in het kader van deze ontwikkeling dienen weloverwogen en zorgvuldig genomen te worden, een m.e.r.-procedure heeft een toegevoegde waarde voor de besluitvorming over het bestemmingsplan. Het doel van de m.e.r.-procedure is om milieu een volwaardige plek te geven bij deze besluitvorming. Daarnaast zien de gemeenten de m.e.r.-procedure ook als een belangrijk communicatiemiddel naar burgers en overlegpartners.

Naast deze meerwaarde is het doorlopen van de m.e.r.-procedure voor het ruimtelijk vastleggen van de ontwikkeling van het Buurtschap Crailo in een bestemmingsplan ook verplicht:

De ontwikkeling van het Buurtschap Crailo voldoet aan de omschrijving van de activiteit in kolom 1, maar blijft ruim onder de drempels in kolom 2. De gemeenten willen de ontwikkeling ruimtelijk mogelijk maken door het vaststellen van een nieuw bestemmingsplan. Het bestemmingsplan (het plan, bedoeld in artikel 3.1, eerste lid, van de Wet ruimtelijke ordening) is zowel in kolom 3 (plannen) als kolom 4 (besluiten) opgenomen in de bijlage bij het Besluit milieueffectrapportge als m.e.r.-plichtig. Omdat de ontwikkeling als eindbestemming zal worden opgenomen in het bestemmingsplan, is in dit geval conform de systematiek van het Besluit m.e.r. sprake van een besluit (kolom 4). Daarmee moet minimaal in de vorm van een zogenoemde m.e.r.-beoordeling worden getoetst of sprake kan zijn van belangrijke nadelige milieugevolgen. Als dat zo is, moet de m.e.r.-procedure worden doorlopen. De gemeenten hebben ervoor gekozen om deze m.e.r.-beoordeling over te slaan en direct de m.e.r.-procedure te doorlopen, vanwege de toegevoegde waarde van deze procedure. Daarmee stond wettelijk gezien de m.e.r.-plicht voor Crailo vast.

De uitvoerbaarheid van een bestemmingsplan moet conform de Wet ruimtelijke ordening worden aangetoond. Dit betekent dat het plan ook uitvoerbaar moet zijn vanuit wet- en regelgeving die geldt voor diverse omgevingsaspecten. In de toelichting van het bestemmingsplan wordt de uitvoerbaarheid - mede vanuit milieu - gemotiveerd. Ook in een milieueffectrapport (MER) wordt het plan beoordeeld op diverse omgevingsaspecten. Op basis van conclusies die volgen uit het MER kan het zijn dat voorwaarden in de regeling van het bestemmingsplan moeten worden opgenomen. Er is dan ook een grote verwevenheid tussen het bestemmingsplan en het MER.

Vanwege deze verwevenheid worden het Milieueffectrapport en de toelichting op het bestemmingsplan geïntegreerd. In voorliggend document zijn de gevolgen van het voornemen voor de milieukwaliteit en de ruimtelijke kwaliteit en de eventuele mitigerende maatregelen en / of randvoorwaarden voor het bestemmingsplan integraal terug te vinden.

• Doel: een beschrijving van wat met het voorgenomen plan wordt beoogd. In deze toelichting is dat beschreven in hoofdstuk 1.2.
• Voorgenomen activiteit en alternatieven: een beschrijving van de voorgenomen activiteit en van de redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven of varianten daarvoor, inclusief de motivering van de keuze voor de in beschouwing genomen alternatieven of varianten. In voorliggend document is de voorgenomen activiteit beschreven in hoofdstuk 5.
• In het MER worden alternatieven en/of varianten beschouwd, dit is beschreven in paragraaf 3.3 van het MER.
• Huidige situatie en autonome ontwikkeling: een beschrijving van de bestaande toestand van het milieu, voor zover de voorgenomen activiteiten daarvoor gevolgen kunnen hebben, en van de te verwachten ontwikkeling van dat milieu, indien die activiteiten worden ondernomen. Dit is voor alle milieuaspecten separaat beschreven in hoofdstuk 5 t/m 14 van het MER.
• Effecten: een beschrijving van de gevolgen voor het milieu die de voorgenomen activiteiten, inclusief een motivering van de wijze waarop deze gevolgen zijn bepaald en beschreven. Dit is voor alle milieuaspecten separaat beschreven in hoofdstuk 5 t/m 14 van het MER.
• Vergelijking: een vergelijking van de beschreven te verwachten ontwikkeling van het milieu met de beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen ontwikkeling. Dit is voor alle milieuaspecten separaat beschreven in hoofdstuk 5 t/m 14 van het MER.
• Mitigerende en compenserende maatregelen: een beschrijving van de maatregelen om belangrijke nadelige gevolgen op het milieu van de activiteit te voorkomen, te beperken of zoveel mogelijk teniet te doen. In voorliggend document is dit voor alle milieuaspecten separaat beschreven in hoofdstuk 5 t/m 14 van het MER.
• Samenvatting: een samenvatting die aan een algemeen publiek voldoende inzicht geeft voor de beoordeling van het milieueffectrapport en van de daarin beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen activiteit en van de beschreven alternatieven. De samenvatting van het MER is als hoofdstuk 1 van het MER gevoegd.

Verdrag van Malta (1992)

Het Europese verdrag van Malta is in 1992 door de Raad van Europa gesloten om het cultureel erfgoed dat zich in de bodem bevindt beter te beschermen. In het verdrag zijn drie uitgangspunten ten aanzien van de omgang met archeologie geïntroduceerd:

• Het streven naar het behouden van archeologie in de bodem, het zogenaamde "behoud in situ" (artikel 4, tweede lid). Opgraven is het (gedocumenteerd) verwijderen van het bodemarchief en hiertoe wordt pas besloten als behoud, bijvoorbeeld door planaanpassing echt niet mogelijk is. De gedachte daarachter is dat er bodemarchief voor toekomstige generaties bewaard moet blijven.
• Tijdig rekening houden in de ruimtelijke ordening met de mogelijkheid of aanwezigheid van archeologische waarden, zodat er nog ruimte is voor archeologievriendelijke alternatieven (artikel 5). Zo wordt voorgesteld om vooraf onderzoek te doen naar de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden om het bodemarchief beter te beschermen en onzekerheden tijdens de bouw te beperken.
• Elke lidstaat die het Verdrag van Malta heeft ondertekend is verplicht maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat bij particuliere of openbare ontwikkelingsprojecten de kosten van de noodzakelijke archeologische maatregelen worden gedekt (artikel 6). In de Nederlandse wetgeving is dit vertaald in het ‘de verstoorder betaalt’-principe. De ontwikkelaar is verantwoordelijk voor de kosten van het archeologisch onderzoek en de uitwerking van de resultaten. Dit principe is geïntroduceerd als een stimulans om locaties voor ruimtelijke ontwikkeling te zoeken waarbij de archeologische verwachtingswaarden minder hoog zijn.

Erfgoedwet (2016)

De Erfgoedwet harmoniseert de bestaande wet- en regelgeving omtrent roerend en onroerend erfgoed en vormt één integrale wet voor het beheer en behoud van cultureel erfgoed. In de Erfgoedwet komen de regels voor de archeologische monumentenzorg aan de orde:

• Op grond van de Erfgoedwet 2016 en op grond van de Wet ruimtelijke ordening (artikel 3.1.6 Besluit ruimtelijke ordening), zijn gemeenten verplicht de belangen van de archeologische monumentenzorg in hun bestemmingsplannen te verankeren. De verankering vindt plaats door het toekennen van de bestemming of dubbelbestemming ‘Waarde – Archeologie’. In een gemeentelijke verordening en in het bestemmingsplan worden regels opgenomen met betrekking tot het gebruik van de grond. Aan deze regels kan een omgevingsvergunningstelsel voor onder meer het gebruik van de grond en bodemwerkzaamheden worden gekoppeld.
• Op grond van artikel 2.22, derde lid onder d, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht kunnen in het belang van de archeologische monumentenzorg, voorschriften aan de omgevingsvergunning worden verbonden. Deze voorschriften kunnen inhouden dat de aanvrager van een omgevingsvergunning een rapport overlegd, waarin de archeologische waarde wordt vastgesteld van het terrein dat volgens de aanvraag wordt verstoord.

Provinciaal beleid

De provincie zet zich in om archeologische vindplaatsen in stand te houden. Dit doet zij op basis van de in paragraaf 4.2.1 aangehaalde Omgevingsvisie NH2050 en Omgevingsverordening NH2020. In de provinciale verordening wordt de omgang met erfgoed beschreven. Verder worden bestaande erfgoedverordeningen gehandhaafd. Zij ondersteunt gemeenten op het gebied van ruimtelijke ordening en archeologie via het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland.

Gemeentelijk beleid

Het plangebied ligt in de gemeenten Hilversum, Laren en Gooise Meren. Elke gemeente kent eigen beleid en regelgeving met betrekking tot archeologie, zo is in de gemeente Gooise Meren de ‘Erfgoedverordening Gooise Meren 2016’ van kracht. Het noordoostelijke deel van het plangebied ter plaatse van de Kolonel Palmkazerne en de Spiegelhorst ligt in de gemeente Gooise Meren en valt, vooruitlopend op de vaststelling van voorliggend bestemmingsplan, onder het bestemmingsplan De Engh 2006. Hierin is geen dubbelbestemming archeologie opgenomen. Het midden van het plangebied ligt in de gemeente Hilversum. Hier geldt voorafgaand aan voorliggend plan het bestemmingsplan Hilversum Buitengebied 2013 waarin een dubbelbestemming archeologie is opgenomen: waarde archeologie Westerheide, Bussumerheide, Zuiderheide e.o. hoog. Hier is het niet geoorloofd zonder een omgevingsvergunning van het bevoegd gezag grondbewerkingen uit te voeren die dieper reiken dan 20 cm en een planomvang hebben van meer dan 50 m². Het terrein van het voormalige AZC ligt in de gemeente Laren, waarvoor voorafgaand aan voorliggend bestemmingsplan, bestemmingsplan Laren-West en het daarop aanvullend bestemmingplan Correctieve herziening, Laren gelden. In het aanvullend bestemmingsplan is een dubbelbestemming archeologie opgenomen: Waarde - Archeologie 3 (gebied of terrein met een hoge of onbekende archeologische verwachting). Hier geldt een onderzoeksplicht bij een bodemverstoring met een oppervlakte van meer dan 200 m2 of een diepte van meer dan 30 cm onder maaiveld.

Structuurvisie Archeologie 'De ondergrondse stad'

De gemeente Hilversum heeft het archeologisch erfgoed en mogelijke verstoringen daarvan in kaart gebracht. Op 11 mei 2011 heeft de gemeenteraad met de Structuurvisie Archeologie 'De ondergrondse stad' ingestemd. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat de verstoorder betaalt.

'De ondergrondse stad' is een logisch gevolg van internationale afspraken over behoud en bescherming van het archeologisch erfgoed die al in 1992 in het Europese Verdrag van Malta werden gemaakt en in 2006 zijn verankerd in nationale wetgeving. Als gevolg van deze afspraken gaat de gemeente de kennis over de ontwikkeling van het landschap en de bewoningsgeschiedenis gebruiken om vindplaatsen van archeologisch erfgoed in kaart te brengen. Inmiddels is een archeologische beleidskaart ontwikkeld die het mogelijk maakt archeologisch onderzoek in te plannen.

Wanneer sprake is van verstoring van de bodem (bijvoorbeeld bij bebouwing) dan stelt de archeologische beleidskaart (en bijbehorende regels) de initiatiefnemer in staat om te beoordelen waar onderzoek moet plaatsvinden. Allereerst wordt onderzocht of erfgoed aanwezig is, vervolgens om welk erfgoed uit welke periode het gaat. Uiteindelijk wordt het erfgoed opgegraven, worden de sporen van bewoning en gebruik vastgelegd en dienen de voorwerpen als illustratiemateriaal voor de geschiedenis van Hilversum.

Binnen het plangebied Crailo is een inventariserend archeologisch vooronderzoek uitgevoerd. Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek (Bijlage 24 Archeologisch vooronderzoek (Huizing Scheur enFijma, 2006)) is een gespecificeerde archeologische verwachtingskaart van het plangebied opgesteld, zie figuur 6.1. De archeologische verwachtingskaart is opgesteld op basis van gegevens van de Bodemkaart en Indicatieve Kaart Archeologische Waarden in combinatie met het Actueel Hoogtebestand Nederland en bekende vondsten uit het plangebied en de directe omgeving.

_{Figuur 6.1 Archeologische verwachtingskaart}

Vervolgonderzoek is geadviseerd voor tien locaties in het plangebied waar een intacte podzolbodem is aangetroffen en voor de vermoedelijke locatie van de schans in de vorm van proefsleuvenonderzoek. Voor deze gebieden geldt een middelhoge tot hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten.

Deze gebieden zijn op de verbeelding aangegeven met de aanduiding WR-A (waarde – archeologie).

Op basis van het aanvullend bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek (26 AanvullendBureauonderzoek en Inventariserend veldonderzoek (Datema, van der Zee, 2014)) wordt geconcludeerd dat:

• “…geen archeologische monumenten (AMK-terreinen), andere bekende vindplaatsen, historische erven of vondstlocaties in het plangebied aanwezig zijn.
• een schans, deel uitmakend van een reeks van zeven aardwerken ten zuiden en oosten van de vesting van Naarden, die als toevoeging op de Nieuwe Hollandse Waterlinie in de periode 1914-1918 zijn aangelegd, deels in het plangebied is gelegen. Tussen de schansen lag een droge gracht met een infanterie-borstwering. Luchtfoto's uit 1925 laten zien dat ook binnen het terrein van de voormalige Kolonel Palmkazerne een schans aanwezig was. Vergelijking van de luchtfoto en historische kaarten plaatst deze aan de westzijde buiten het plangebied.
• de schans in het plangebied bovengronds geheel is opgeruimd. Ook is de locatie in de huidige situatie deels bebouwd met panden van de Kolonel Palmkazerne. Hooguit zullen alleen nog dieper ingegraven elementen van de schans, zoals de gracht/greppel rondom de schans in de ondergrond aanwezig zijn.
• Geadviseerd is om de exacte locatie van de schans middels een proefsleuvenonderzoek te bepalen. Dit onderzoek is nog niet uitgevoerd, wat betekent dat de waarde (behoudenswaardigheid) van de vindplaats nog niet is bepaald.”

De indicatieve locatie van de schans (zie figuur 6.2) wordt in het bestemmingsplan beschermd middels de dubbelbestemming 'waarde archeologie'. Grondroerende activiteiten kunnen op deze locatie pas plaatsvinden nadat hiervoor een omgevingsvergunning is verkregen. In het kader van de verlening van deze vergunning dient nader archeologisch onderzoek plaats te vinden om aan te tonen dat archeologische waarden door de bouwactiviteiten en / of werkzaamheden niet onevenredig worden of kunnen worden geschaad. Borging kan plaatsvinden middels proefsleuvenonderzoek of werken onder archeologische begeleiding.

_{Figuur 6.2 De indicatieve locatie van de schans}

Geconcludeerd kan worden dat het aspect archeologie niet aan de uitvoerbaarheid van het plan in de weg staat.

In het kader van een bestemmingsplan dient aangetoond te worden dat de kwaliteit van de bodem en het grondwater in het plangebied in overeenstemming zijn met het beoogde gebruik. Dit is geregeld in de Wet Bodembescherming. De bodemkwaliteit kan namelijk van invloed zijn op de beoogde functie van het plangebied. Indien sprake is van een functiewijziging zal er in veel gevallen een bodemonderzoek moeten worden uitgevoerd op de planlocatie. Middels dit onderzoek kan in beeld worden gebracht of de bodemkwaliteit en de beoogde functie van het plangebied bij elkaar passen.

In het kader van de planontwikkeling Buurtschap Crailo is ten behoeve van de herontwikkeling van het gebied een saneringsplan opgesteld Bijlage 18 Raamsaneringsplan (Crailo, 2020)). Hierin is opgenomen dat binnen het plangebied 15 verontreinigingsspots aanwezig zijn, die vallen onder de Wet bodembescherming met een totaal verontreinigd oppervlak van circa 6.000 m². Het totale verontreinigd volume hiervan bedraagt circa 7.000 m³. Het is niet uitgesloten dat tijdens de ontwikkeling van de locatie nog aanvullende verontreinigingsspots aan het licht komen. Een verontreinigde bodem kan zorgen voor gezondheidsproblemen en tast de kwaliteit van het natuurlijk leefmilieu aan. Daarom is het belangrijk om bij ruimtelijke plannen de bodemkwaliteit mee te nemen in de overwegingen. De Wet bodembescherming (Wbb), het Besluit bodemkwaliteit en de Woningwet stellen grenzen aan de aanvaardbaarheid van verontreinigingen. Indien bij planvorming blijkt dat (ernstige) verontreinigingen in het plangebied aanwezig zijn, wordt op basis van de aard en omvang van de verontreiniging én de aard van de ruimtelijke plannen beoordeeld welke gevolgen dit heeft (Wbb), saneren of niet saneren.

Saneren

Indien de verontreiniging moet worden gesaneerd dient een (raam)saneringsplan te worden opgesteld en ingediend bij de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek. Na goedkeuring door het bevoegd gezag kan de sanering doorgang vinden. Na afloop dient de sanering te worden geëvalueerd en ook dit verslag dient ter goedkeuring te worden voorgelegd. Tijdens de saneringsprocedure kan de ruimtelijke procedure worden voortgezet. Echter, een omgevingsvergunning voor het onderdeel bouwen kan pas inwerkingtreden nadat is vastgesteld dat geen sprake is van een ernstige en spoedeisende sanering (artikel 6.2 onder c van de Wabo).

Een onderzoeks- en saneringstraject heeft soms grote financiële consequenties voor de beoogde plannen. Enerzijds omdat de kosten van sanering hoog kunnen zijn, anderzijds omdat deze trajecten van grote invloed kunnen zijn op de planning. In het kader van de Grondexploitatiewet dienen deze kosten tijdig in kaart te worden gebracht. Het is daarom aan te bevelen reeds in een vroeg stadium van planvorming (historisch) bodemonderzoek voor het hele plangebied uit te voeren. Deze bodemonderzoeken zijn ook noodzakelijk bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor het onderdeel bouwen.

Grondverzet

Bij de realisatie van ruimtelijke plannen is vaak grondverzet noodzakelijk. Grondverzet buiten de Wbb-gevallen is middels het Besluit bodemkwaliteit aan regels gebonden. De gemeenten Gooise Meren heeft een vastgestelde bodemkwaliteitskaart en de bijbehorende Nota Bodembeheer. De gemeenten Hilversum en Laren hebben geen specifiek beleid voor grondverzet vastgelegd.

Grondverzet binnen Wbb-gevallen kan plaatsvinden door ontgraven en afvoeren van verontreinigde grond of door herschikken binnen het geval. Binnen het grondwaterbeschermingsgebied gelden strengere regels. De geplande Ecowal ligt binnen het grondwaterbeschermingsgebied waardoor deze strengere regels een aandachtspunt zijn bij het grondverzet en hergebruik van materialen binnen het gebied.

Sinds juni 2019 dient tevens rekening te worden gehouden met het Handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie. Uitgangspunt is dat bij hergebruik van grond de kwaliteit moet aansluiten bij de functie ter plaatse. Nagenoeg alle grondverzet dient te worden gemeld bij het Meldpunt Bodemkwaliteit (www.meldpuntbodemkwaliteit.nl). In onderstaande figuur 6.3 worden de contouren van de aangetroffen verontreinigingsspots weergegeven.

_{Figuur 6.3 Contouren van de aangetroffen verontreinigingsspots}

Op de ontwikkelingslocatie is een groot aantal bodemonderzoeken uitgevoerd. Het onderzoek heeft zich gericht op:

• Ondergrondse opslagtanks;
• Stortlocaties;
• Gedempte sloten;
• Historische bodembedreigende activiteiten;
• Grondlichamen;
• Grond- en materiaaldepots.

In de uitgevoerde bodemonderzoeken is een groot aantal locaties naar voren gekomen waar mogelijk nog een ondergrondse brandstoftank aanwezig is. Controle in het veld met behulp van een kraan heeft aangetoond dat nog slechts drie ondergrondse tanks aanwezig zijn. Deze ondergrondse tanks worden gesaneerd.

Op een aantal plaatsen zijn in de ondergrond bodemvreemde bijmengingen aangetroffen die mogelijk duiden op de aanwezigheid van een stort.

Voor zover bekend zijn op de ontwikkelingslocatie geen gedempte sloten aanwezig.

Op meerdere plaatsen zijn verhoogde gehalten gemeten aan minerale olie, PAK, zware metalen, PCB’s, PFAS en asbest. De verhoogde gehalten zijn het gevolg van voormalige bedrijfsactiviteiten of ophoging / toepassing van verontreinigd (bodem)materiaal.

De resultaten van de bodemonderzoeken zijn ingevoerd in een GIS-systeem. Op terreindelen die nog onvoldoende waren onderzocht (asbest, bodem onder wegfundering) is aanvullend verkennend bodemonderzoek uitgevoerd. Daarnaast is het asfalt en onderliggende wegfundering aanvullend onderzocht.

Op plaatsen waar overschrijdingen van tussenwaarden en interventiewaarden zijn gemeten is de verontreinigingssituatie geverifieerd. De aanwezige verontreinigingen zijn afgeperkt door middel van nader bodemonderzoek, waarbij de aard en omvang van de verontreinigingsspots is vastgesteld.

Op de ontwikkelingslocatie zijn 15 verontreinigingsspots aanwezig waar tussenwaarde- en interventiewaarde-overschrijdingen gemeten worden met een totaal oppervlak van circa 6.000 m². Het totale verontreinigd volume boven de tussenwaarde bedraagt circa 7.000 m³. Het is niet uitgesloten dat tijdens de ontwikkeling van de locatie nog aanvullende verontreinigingsspots aan het licht komen.

Op de ontwikkelingslocatie is een aantal grondlichamen aanwezig die geen deel uitmaken van de oorspronkelijke bodem. Dit betreft onder andere de grondwal rond de schietbaan, het oefenravijn op het ORT-terrein en de crossbaan op het vml. AZC-terrein. Onderzocht is of de grondlichamen een kwaliteit hebben die vergelijkbaar is met de gebiedseigen kwaliteit of dat de kwaliteit afwijkt.

Op de ontwikkelingslocatie zijn meerdere grond- en materiaaldepots aanwezig. De depots zijn indicatief onderzocht om de hergebruiks- en verwerkingsmogelijkheden te bepalen. Depots met een kwaliteit die slechter is dan de gebiedseigen-kwaliteit komen niet in aanmerking voor hergebruik en worden afgevoerd van de ontwikkelingslocatie.

Grondverzet

Uitgangspunt bij de ontwikkeling van de locatie is maximaal hergebruik van vrijkomende grond en minimale afvoer van grond. De mogelijkheden van hergebruik zijn afhankelijk van de kwaliteit van de grond op de verschillende deellocaties en het tekort/overschot van grond op de verschillende terreindelen op de ontwikkelingslocatie. Het grondverzet binnen Wbb-gevallen wordt beschreven in het raamsaneringsplan.

Conclusie

Op basis van bovenstaande bodeminformatie wordt het volgende geconcludeerd:

Het plangebied is voldoende onderzocht. De Wbb-gevallen binnen de ontwikkelingslocatie zijn volledig in beeld gebracht en de kwaliteit van de bodem van de verschillende deellocaties is voldoende in beeld; De ontwikkelingslocatie is geschikt voor het toekomstig gebruik, of wordt geschikt gemaakt door uitvoering van bodemsanering;

Tijdens de ontwikkeling van de locatie worden vrijkomende grond en materialen zoveel als mogelijk hergebruikt binnen de ontwikkelingslocatie. In bijlage 18 is het concept-raamsaneringsplan opgenomen en tekeningen met de verontreinigingskernen die op de ontwikkelingslocatie worden aangetroffen en van de bodemkwaliteit buiten de verontreinigingskernen.

Het aspect bodem staat de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan niet in de weg,

De beoordeling externe veiligheid betreft een risico-inschatting ten aanzien van de opslag, productie en het transport van gevaarlijke stoffen. Het begrip risico is een combinatie van kans en effect, namelijk de kans dat een ongeval zich voordoet en het effect ervan. Het gaat om de relatie tussen de risicovolle activiteit en haar omgeving.

In tabel 6.1 is de relevante regelgeving weergegeven op nationaal niveau voor het aspect externe veiligheid. De drie genoemde besluiten hangen met elkaar samen. Ze behandelen verschillende risicobronnen en gaan achtereenvolgens over risicovolle bedrijven, transport via weg, water of spoor en het laatste gaat over buisleidingen. Alle besluiten hebben ook regelingen die nadere invulling geven aan het besluit.

_{Tabel 6.1 Nationale regelgeving externe veiligheid}

Plaatsgebonden risico

Het plaatsgebonden risico (PR) geeft inzicht in de theoretische jaarlijkse kans op overlijden van een individu op een bepaalde horizontale afstand van een risicovolle activiteit. Dit risico wordt bepaald door te stellen dat een (fictieve) persoon zich 24 uur per dag gedurende een heel jaar, onbeschermd op een bepaalde plaats bevindt. Het plaatsgebonden risico is geheel afhankelijk van de risicovolle activiteit, de aard van gevaarlijke stoffen en de ongevalsfrequentie. Het plaatsgebonden risico wordt als risicocontour weergegeven op een topografische kaart door middel van lijnen die getrokken zijn door de punten met een gelijke jaarlijkse kans op overlijden. De grenswaarde van het plaatsgebonden risico voor het vervoer van gevaarlijke stoffen is een kans van één op de miljoen per jaar (10^-6 per jaar). Binnen de risicocontour van 10^-6 per jaar zijn kwetsbare objecten niet toegestaan. Voor beperkt kwetsbare objecten geldt deze risicocontour als richtwaarde.

Groepsrisico

Het groepsrisico (GR) geeft inzicht in de theoretische jaarlijkse cumulatieve kans op overlijden van meerdere personen als rechtstreeks gevolg van een ongeval. Het groepsrisico wordt zowel bepaald door de mogelijke ongevallen en bijbehorende ongeval- en uitstromingsfrequentie als het aantal aanwezigen in de nabijheid van een eventueel ongeval. Bij het aangeven van representatieve aantallen personen wordt gekeken naar de kwetsbare als ook naar de beperkt kwetsbare objecten. Met het groepsrisico wordt aangegeven hoe hoog het totale aantal slachtoffers bij een ongeval kan zijn op basis van de aanwezige mensen. Naarmate de groep slachtoffers groter wordt, moet de kans op een dergelijk ongeval (kwadratisch) kleiner zijn. Dit resulteert in een curve waarbij het aantal slachtoffers op de horizontale as is uitgezet tegen de cumulatieve ongevalsfrequentie per jaar op de verticale as, zie navolgende figuur 6.4.

_{Figuur 6.4 Voorbeeld van een grafiek waarin het aantal slachtoffers is uitgezet tegen de cumulatieve ongevalsfrequentie per jaar}

Voor het groepsrisico geldt geen grens- of richtwaarde, maar een oriëntatiewaarde. In de grafiek wordt ook de oriëntatiewaarde weergegeven. Dit is de waarde voor het GR weergegeven door de lijn die de punten met elkaar verbindt waarbij de kans op een ongeval met tien of meer dodelijke slachtoffers 10^-4 per jaar, de kans op een ongeval met 100 of meer dodelijke slachtoffers 10^-6 per jaar en de kans op een ongeval met 1000 of meer dodelijke slachtoffers 10^-8 per jaar is. De overschrijdingsfactor is de verhouding tussen de curve en de oriëntatiewaarde. Een overschrijdingsfactor kleiner dan 1 geeft aan dat de curve onder de oriëntatiewaarde blijft. Bij een waarde van 1 zal de curve de oriëntatiewaarde raken. Bij een waarde groter dan 1 wordt de oriëntatiewaarde overschreden.

Overschrijding van de oriëntatiewaarde is toegestaan, maar hier hoort wel een onderbouwing bij. Dat geldt ook bij toenames van het groepsrisico met meer dan 10%. In deze verantwoording wordt ingegaan op het beperken van het groepsrisico door bijvoorbeeld bronmaatregelen. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheden voor zelfredzaamheid en hulpverlening, zoals aanwezigheid van voldoende vluchtroutes, aanwezigheid van bluswater en bereikbaarheid van het gebied door de hulpverlening.

Kwetsbare objecten

Onder kwetsbare objecten wordt verstaan:

1. a. woningen, woonschepen en woonwagens, niet zijnde woningen, woonschepen of woonwagens als bedoeld in onderdeel b, onder a;
2. b. gebouwen bestemd voor het verblijf, al dan niet gedurende een gedeelte van de dag, van minderjarigen, ouderen, zieken of gehandicapten, zoals: ziekenhuizen, bejaardenhuizen en verpleeghuizen, scholen, of gebouwen of gedeelten daarvan, bestemd voor dagopvang van minderjarigen;
3. c. gebouwen waarin doorgaans grote aantallen personen gedurende een groot gedeelte van de dag aanwezig zijn, waartoe in ieder geval behoren: kantoorgebouwen en hotels met een bruto vloeroppervlak van meer dan 1500 m² per object, of complexen waarin meer dan 5 winkels zijn gevestigd en waarvan het gezamenlijk bruto vloeroppervlak meer dan 1000 m² bedraagt en winkels met een totaal bruto vloeroppervlak van meer dan 2000 m² per winkel, voor zover in die complexen of in die winkels een supermarkt, hypermarkt of warenhuis is gevestigd, en;
4. d. kampeer- en andere recreatieterreinen bestemd voor het verblijf van meer dan 50 personen gedurende meerdere aaneengesloten dagen.

Beperkt kwetsbare objecten

Onder beperkt kwetsbare objecten wordt verstaan:

1. a. verspreid liggende woningen, woonschepen en woonwagens van derden met een dichtheid van maximaal twee woningen, woonschepen of woonwagens per hectare, en dienst- en bedrijfswoningen van derden;
2. b. kantoorgebouwen, voor zover zij niet onder onderdeel l, onder c, vallen;
3. c. hotels en restaurants, voor zover zij niet onder onderdeel l, onder c, vallen;
4. d. winkels, voor zover zij niet onder onderdeel l, onder c, vallen;
5. e. sporthallen, sportterreinen, zwembaden en speeltuinen;
6. f. kampeerterreinen en andere terreinen bestemd voor recreatieve doeleinden, voor zover zij niet onder onderdeel l, onder d, vallen;
7. g. bedrijfsgebouwen, voor zover zij niet onder onderdeel l, onder c, vallen;
8. h. objecten die met de onder a tot en met e en g genoemde gelijkgesteld kunnen worden uit hoofde van de gemiddelde tijd per dag gedurende welke personen daar verblijven, het aantal personen dat daarin doorgaans aanwezig is en de mogelijkheden voor zelfredzaamheid bij een ongeval, voor zover die objecten geen kwetsbare objecten zijn, en;
9. i. objecten met een hoge infrastructurele waarde, zoals een telefoon- of elektriciteitscentrale of een gebouw met vluchtleidingsapparatuur, voor zover die objecten wegens de aard van de gevaarlijke stoffen die bij een ongeval kunnen vrijkomen, bescherming verdienen tegen de gevolgen van dat ongeval.

_{Figuur 6.5 Uitsnede risicokaart met bestaande risicobronnen en een globale weergave van het plangebied}

Door de minister van Infrastructuur en Waterstaat is vooruitlopend op regelgeving een circulaire uitgebracht waarin adviezen zijn opgenomen om de veiligheid in de omgeving van de toepassingen van de lithium-ion energiedragers te verhogen. De circulaire heeft geen bindend karakter en kan daarom niet meer dan richtinggevend zijn. Het gestelde in de circulaire is niet afdwingbaar. De adviezen hebben als hoofddoel de omgeving te beschermen en zijn gericht tot het bevoegd gezag dat te maken heeft met de beoordeling van externe veiligheidsrisico’s in verband met de opslag van lithium-ion energiedragers of het gebruik van een EOS met lithium-ion energiedragers.

De risico’s met betrekking tot lithium-ion energiedragers betreffen het thermisch ‘op hol slaan’ (thermal runaway). Oorzaak kan gelegen zijn in (combinaties van) productiefouten, ontwerpfouten of storingen waardoor bijvoorbeeld overlading plaatsvindt, externe factoren zoals trillingen, schokken of beschadiging door een impact, zoals door vallen of door een aanrijding, alsmede een omgevingsbrand of blikseminslag.

Vanwege de moeilijke bestrijdbaarheid van een brand met lithium-ion energiedragers ligt de nadruk op maatregelen in de preventieve sfeer en de voorbereiding op een incident, zodat een incident beperkt blijft of gemakkelijker te bestrijden is. In beide gevallen is er sprake van een risicoverlagend effect.

Geadviseerd wordt om een opslagvoorziening in een apart brandcompartiment te plaatsen. De bouwvoorschriften kennen vereisten voor brandwerende voorzieningen. Het voornemen is om in de toekomst, onder de Omgevingswet in het Besluit activiteiten leefomgeving, de opslag van lithium-ion energiedragers op zichzelf als milieubelastende activiteit aan te merken. Dit zal dan bepalend zijn voor de veiligheidsomstandigheden waaronder de opslag plaatsvindt.

Uitwerking van de maatregelen volgt na precieze invulling van het al dan niet toepassen van de Lithium-ion energiedragers. De toegankelijkheid voor hulpdiensten wordt te allen tijde gewaarborgd.

De relevante wet- en regelgeving bij niet gesprongen explosieven is verspreid over diverse wetgeving, onder andere in:

• Wet Wapens en Munitie; Niet Gesprongen Explosieven uit de Tweede Wereldoorlog vallen onder deze wet (Wet van 5 juli 1997, houdende regels inzake het vervaardigen, verhandelen, vervoeren, voorhanden hebben, dragen enz. van wapens en munitie).

• Wet op de Veiligheidsregio’s (Wet houdende regels op het gebied van de rampenbestrijding en de voorbereiding daarop).
• Gemeentewet, onder andere artikel 160, 172, 175 en 176.

De aanwezigheid van Niet Gesprongen Explosieven kan de openbare orde en veiligheid in gevaar brengen. Op basis van de Gemeentewet is de burgemeester verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde en veiligheid en is deze bevoegd hier handelend op te treden. Met het opleveren van een risicokaart voldoet de gemeente in dit kader aan haar verantwoordelijkheid om belanghebbenden zo volledig en tijdig mogelijk te informeren en adviseren over de mogelijke risico’s en de te nemen maatregelen.

In bijlage 14 Akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai Wet Geluidhinder (Arcadis, 2020) is het relevante wettelijk kader en beleidskader opgenomen met betrekking tot het aspect geluid. De geluidwetgeving vanwege wegverkeerslawaai (niet zijnde rijkswegen) is uitgewerkt in de Wet geluidhinder (Wgh) en het Besluit geluidhinder (Bgh). De geluidwetgeving is onder meer van toepassing op de realisatie van nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen en de aanleg van wegen (niet zijde rijkswegen). Het doel van deze wetgeving is het beschermen van de mens tegen geluidhinder. De geluidwetgeving voor rijkswegen is uitgewerkt in de Wet milieubeheer. In het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 zijn alle rekenregels voor de berekening van geluidbelastingen opgenomen. Voor het akoestisch onderzoek is gebruik gemaakt van rekensoftware die rekent conform deze rekenregels. De belangrijkste onderdelen uit de Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer zijn hierna opgenomen in tabel 6.2.

_{Tabel 6.2 Wet - en regelgeving}

Dosismaat L_den

De geluidbelasting van een weg wordt uitgedrukt in de dosismaat L_den (‘den’ staat voor ‘day, evening, night’). De eenheid voor L_den is dB. De geluidbelasting in L_den is de naar tijdsduur gemiddelde waarde van het geluidsniveau in:

• De dagperiode (07:00-19:00).
• De avondperiode (19:00-23:00) na toepassing van een straffactor van 5 dB.
• De nachtperiode (23:00-07:00) na toepassing van een straffactor van 10 dB.

De straffactor houdt in dat er 5 respectievelijk 10 dB wordt opgeteld bij de geluidbelasting in verband met de avond- en nachtperiode. Deze periodes worden daardoor strenger beoordeeld.

Geluidgevoelige bestemmingen

De grenswaarden van de Wet geluidhinder gelden voor de geluidsgevoelige bestemmingen die liggen binnen de geluidszone van de weg. De Wet geluidhinder maakt onderscheid tussen woningen, andere geluidsgevoelige gebouwen en geluidsgevoelige terreinen.

In het Besluit geluidhinder zijn de andere geluidsgevoelige gebouwen als volgt gedefinieerd:

• Onderwijsgebouwen
• Ziekenhuizen
• Verpleeghuizen
• Verzorgingstehuizen
• Psychiatrische inrichtingen
• Kinderdagverblijven
• De geluidsgevoelige terreinen zijn gedefinieerd als:
• Woonwagenstandplaatsen
• Ligplaatsen voor woonschepen

Correctie ex artikel 110g Wgh

Het beleid van de Nederlandse overheid en de Europese Unie is erop gericht om de geluidsemissie van het verkeer te verminderen. Dit wordt bereikt door steeds strengere eisen te stellen aan de geluidsemissies van voertuigen en banden en door onderzoek naar stillere wegdekverhardingen te stimuleren. In de Wet geluidhinder is in artikel 110g de mogelijkheid geboden om hierop te anticiperen in het geluidonderzoek. Het geluidonderzoek beschrijft de toekomstige belasting in de referentiesituatie (zonder realisatie project) én de projectsituatie. Artikel 110g wordt daarbij toegepast. In artikel 110g van de Wgh is bepaald dat op het reken- of meetresultaat een aftrek wordt toegepast in verband met het stiller worden van het autoverkeer. De hoogte van deze aftrek is geregeld in artikel 3.4 van het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 (RMG 2012).

De aftrek voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen 70 km/h of meer bedraagt, bedraagt 2 dB. Voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen minder bedraagt dan 70 km/h, is de aftrek 5 dB.

Bij de toetsing van de geluidsbelasting aan de normen van de Wet geluidhinder wordt de aftrek conform artikel 110g toegepast. De normen van de Wet geluidhinder zijn onder andere van toepassing op de realisatie van nieuwe geluidgevoelige bestemmingen, zoals nieuwe woningen en de aanleg of wijziging van gemeentelijke of provinciale wegen. Voor de aanleg of wijziging van rijkswegen is de Wet Milieubeheer van toepassing. De Wet Milieubeheer kent geen aftrek voor het stiller worden van het verkeer.

Voor het bepalen van het aantal gehinderden of ernstig gehinderden zijn de dosis-effectrelaties van de Regeling geluid milieubeheer gehanteerd. Deze dosis-effectrelaties zijn gebaseerd op geluidsbelastingen zonder een aftrek voor het stiller worden van het verkeer.

Grenswaarden Wet geluidhinder

Het plan bestaat onder andere uit de realisatie van nieuwe geluidgevoelige bestemmingen en de aanleg van nieuwe wegen binnen of naar het plangebied. Voor deze ontwikkelingen zijn de grenswaarden van de Wet geluidhinder van toepassing. Bij de toetsing hieraan is de hiervoor beschreven correctie conform artikel 110g van toepassing. De Wet geluidhinder kent ook normen voor de geluidsbelasting van bestaande wegen die fysiek worden gewijzigd. Daarnaast kent Wet geluidhinder een onderzoeksplicht naar wegen waarvan redelijkerwijs verwacht mag worden dat de geluidsbelasting langs die wegen toeneemt met 2 dB of meer als gevolg van een reconstructie van een weg. Omdat in het onderhavige project geen sprake is van het wijzigen van bestaande wegen, wordt de normstelling voor de reconstructie van wegen hier verder niet toegelicht.

De voorkeursgrenswaarde voor de geluidsbelasting vanwege een weg is 48 dB bij een nieuwe woning. Ook voor de geluidsbelasting van een nieuw aan te leggen weg geldt een voorkeursgrenswaarde van 48 dB bij nieuwe en bestaande geluidgevoelige bestemmingen. Als de voorkeursgrenswaarde van 48 dB wordt overschreden bij een geluidsgevoelige bestemming, dan dienen geluidsmaatregelen overwogen te worden. Het doel daarbij is om de toekomstige geluidbelasting zo veel mogelijk terug te brengen tot aan de voorkeursgrenswaarde van 48 dB. Daarbij wordt eerst gekeken naar maatregelen bij de bron (stiller wegdek) en vervolgens naar maatregelen in de overdracht (geluidschermen of -wallen).

Indien maatregelen niet voldoende zijn of op bezwaren stuiten van stedenbouwkundige, verkeerskundige, landschappelijke of financiële aard, dan kan in het bestemmingsplan een hogere waarde worden vastgesteld. De maximaal vast te stellen hogere waarde voor een nieuwe woning kan verschillen per weg. Zo mag de geluidsbelasting van de rijksweg maximaal 53 dB bedragen en de geluidsbelasting afkomstig van bestaande gemeentelijke of provinciale wegen mag maximaal 63 dB bedragen. De geluidsbelasting van de nieuw aan te leggen wegen in het plangebied mag maximaal 58 dB bedragen bij de nieuwe woningen.

Nota Geluidbeleid Laren

Met de Nota Geluidbeleid Laren geeft de gemeente Laren aan hoe zij met geluid omgaat. De gemeenten Gooise Meren en Hilversum hebben geen eigen beleid op dit onderdeel.

De regels die gelden op het gebied van geluid zijn in diverse wetten vastgelegd, waaronder de Wet geluidhinder en de Wet milieubeheer. De wettelijke regels geven echter ook op bepaalde punten een zekere beleidsvrijheid waar door de gemeente invulling aan gegeven kan worden. Middels deze nota wordt dit gedaan.

De nota is vooral bedoeld om de uitgangspunten binnen de gemeentelijke organisatie te verhelderen en ook om het geluidbeleid nog beter te laten aansluiten bij de ambities die de gemeente heeft om een passende geluidkwaliteit te realiseren. De gemeente wil waarborgen dat de geluidbelasting aan de wettelijke randvoorwaarden voldoet en de door haar gewenste geluidniveaus niet worden overschreden. De nota kan verder dienen om aan de inwoners te laten zien wat de gemeente doet om geluidhinder te beperken. In paragraaf 6.2 van deze beleidsnota zijn de beleidsregels voor het vaststellen van hogere waarden opgenomen bestaande uit de ontheffingscriteria om de hogere grenswaarde te kunnen doorlopen, de hoogte van de vast te stellen hogere grenswaarde en de voorwaarden die aan de hogere grenswaarden worden verbonden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlage 14Akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai Wet Geluidhinder (Arcadis, 2020).

Op grond van de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) en het Activiteitenbesluit milieubeheer dient rekening te worden gehouden met minimumafstanden tot geurgevoelige objecten vanaf de dierenverblijven en maximale waarden voor geurbelasting. Het doel hiervan is om geurgevoelige objecten (oftewel woningen) te beschermen tegen overmatige geurhinder.

Als er voor dieren een geuremissiefactor is vastgesteld op grond van de Regeling geurhinder en veehouderij (Rgv), dient met deze factoren uitgerekend te worden wat de maximale geurbelasting op omliggende geurgevoelige objecten is. Voor paarden zijn in de Rgv geen geur-emissiefactoren vastgesteld. Daarom moet alleen rekening worden gehouden met de minimumafstanden tussen een veehouderij en een woning zoals vermeld in beide wettelijke kaders. Deze afstanden zijn voor beide kaders identiek.

De manege van Stichting Sportclub Gehandicapten Gooi en Eemland valt onder de regels zoals vastgesteld in paragraaf 3.5.8 (houden van landbouwhuisdieren in dierenverblijven) van het Activiteitenbesluit milieubeheer. Aangezien binnen de bestaande manege een vaste mestopslag aanwezig is, gelden ook de regels zoals vastgesteld in paragraaf 3.4.5 (opslaan van agrarische bedrijfsstoffen) van het Activiteitenbesluit milieubeheer.

Op basis van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) hebben gemeenten de opdracht om bij het opstellen van bestemmingsplannen rekening te houden met cultuurhistorische waarden. Voor archeologie was dat al gemeengoed, dat geldt dus ook voor andere aspecten van de cultuurhistorie. Daarvoor dient uiteraard onderzoek te zijn gedaan welke waarden aanwezig zijn. Dit betekent dat naast archeologie, ook een beschrijving moet worden gegeven van de historische (steden)bouwkunde en historische geografie. Door cultuurhistorie een plek te geven in procedures op het gebied van ruimtelijke ordening wordt ook bereikt dat de aandacht niet uitsluitend uitgaat naar individuele objecten (de aangewezen monumenten), maar juist naar de samenhang tussen gebouwen en hun omgeving.

De aandacht vanuit cultuurhistorie wordt vooral getrokken door het ensemble van de Kolonel Palmkazerne. Ten aanzien van cultuurhistorie is een aantal onderzoeken uitgevoerd, namelijk:

• Cultuurhistorisch onderzoek Buurtschap Crailo, Arcadis, 2019 (Bijlage 12 Cultuurhistorischonderzoek Buurtschap Crailo (Arcadis, 2019))
• Waardestellend onderzoek naar Kazernegebouwen, Crimson 2020 (Bijlage 20 Waardestellendonderzoek naar kazernegebouwen (Crimson, 2020)))

Het onderzoek van Crimson heeft zich specifiek gericht op de Kolonel Palmkazerne; het onderzoek van Arcadis betreft het gehele gebied en de historische context van het plangebied.

Het plangebied Crailo ligt op een uitloper van een stuwwal, op hoge zandgronden. Het huidige landschap is circa 370.000 – 130.000 jaar geleden tijdens de IJstijd ontstaan. Een groot gedeelte van Nederland werd in deze periode, ook wel het Saalien genoemd, bedolven onder een dik pakket ijs. Het oprukkende landijs vanuit Scandinavië drukte door haar gewicht dit pakket ijs in de ondergrond en stuwde een wal omhoog. Naast het ijspakket, werden daarbij veel grove zanden meegenomen, die als terrassen zijn afgezet. De stuwwallen ogen als heuvelrijen langs de voormalige ijslobben. Zo is het Gooi, maar ook de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe ontstaan (Bijlage 24 Archeologisch vooronderzoek (Huizing Scheuren Fijma, 2006).

Het heuvelachtige en zandige karakter van het plangebied Crailo is door de eeuwen heen ongerept gebleven. Op historische kaarten van de 17^de eeuw tot ver in de19de eeuw is het plangebied een heuvelachtig heide- en bosrijkgebied. De woeste heidegronden werden gebruikt door boeren in de omgeving die hun vee daar lieten grazen.

Aan de noordzijde van het plangebied wordt een groot gebied gekocht in 1628 door Kiliaen van Rensselaer, een rijke diamanthandelaar en juwelier uit Amsterdam met een prominente rol in de West- Indische Compagnie. Hij ontwikkelt op deze locatie een landgoed met een duidelijke wegenstructuur voor bosbouw. In de Gouden Eeuw trekken meer kooplieden richting het Gooi en realiseren daar een landgoed. Zij gebruiken een landgoed als buitenplaats en lustoord voor de zomer, maar ook ter investering van hun kapitaal voor landbouw en bosbouw doeleinden.

De Erfgooiers

Het Gooi was aan het begin van de Middeleeuwen grotendeels in handen van de abdij van Elten, gelegen in Duitsland. Mede door interesse van graven van Holland en de afwezigheid van het bestuur van de abdij, werd in de 13^de eeuw het Gooiland overgedragen aan de graaf van Holland, Floris V. In diezelfde tijd vormden de Gooilanders een markegenootschap. In Nederland zijn verschillende marken ontstaan in de Middeleeuwen. De marke van de Gooilanders is later bekend geworden onder de naam Erfgooiers. Er waren in bepaalde tijden bijvoorbeeld strenge eisen over hoeveel vee elke boer mocht bezitten. In de eerste eeuwen was er geen organisatie van de Erfgooiers, maar men kwam wel bijeen in Naarden voor besluiten.

Belegeringen en militaire activiteiten

Vanaf de 16^de eeuw wordt het Gooi, en daarmee ook plangebied, bedreigd en vervolgens ook ingenomen door verschillende landen. Eerst zijn de Spanjaarden in 1572 te machtig voor de Hollanders en bestormen Naarden. Dit resulteerde in een bloedbad voor de Naardense bevolking en grote branden en plunderingen legden de stad in as. Een eeuw later in 1672 stonden de Fransen aan de grens. Een jaar lang blijft Naarden bezet door de Fransen. Het leger van Holland weet hier een eind aan te maken in 1673, beter bekend als het Beleg van Naarden. Tijdens dit beleg zijn de Pruisische en Russische strijdkrachten gelegerd op het landgoed Crailo. Nadat Naarden weer terugveroverd is, zijn de troepen niet vertrokken. Er zijn gravures uit de 18^de eeuw van de omgeving van Crailo, waarop zichtbaar is dat de terreinen ten zuiden van het landgoed Crailo worden gebruikt voor militaire doeleinden.

In de 20^e eeuw breidt de militaire aanwezigheid in plangebied Crailo zich verder uit. Op navolgende luchtfoto met de plaats Bussum uit 1920- 1930, vrijgegeven door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, is in de zuidoostelijke hoek een uitbreiding van de legerplaats te zien. Op deze luchtfoto is te zien dat er barakken zijn gebouwd parallel aan het Gebed zonder End. Dit was de legerplaats Laren van het Kaderbataljon en niet de latere Palmkazerne, De luchtfoto’s uit omstreeks 1925 geven een beeld van de legerplaats waar niet alleen 20 barakken zichtbaar zijn, maar ook de markant aanwezige schietbanen aan beide zijden van het Gebed zonder End. Ook is de schans uit de periode van de Nieuwe Hollandse Waterlinie nog zichtbaar op luchtfoto’s.

_{Figuur 6.9 Luchtfoto uit de periode van de Nieuwe Hollandse Waterlinie}

Met wet- en regelgeving wil de overheid zorgen voor een goede luchtkwaliteit en de burgers beschermen tegen de schadelijke gevolgen van luchtverontreiniging. De verontreiniging is afkomstig van verschillende bronnen, zoals het gemotoriseerde verkeer, industriële en agrarische inrichtingen en achtergrondconcentraties van verontreinigende stoffen. Fijnstof (PM₁₀) en stikstofdioxide (NO₂) zijn de belangrijkste stoffen in de luchtkwaliteitsregelgeving. Over de regels voor de luchtkwaliteit op leefniveau gaan verschillende wetten, de belangrijkste is de Wet milieubeheer (titel 5.2: luchtkwaliteitseisen.).

Bijlage 2 van de Wet milieubeheer (luchtkwaliteitseisen) geeft grenswaarden voor de concentraties in de buitenlucht van o.a. de stoffen stikstofdioxide (NO₂), fijnstof (PM₁₀/PM_2,5), zwaveldioxide (SO²), lood (Pb), benzeen (C6H6), koolmonoxide (CO) en benzo(a)pyreen (BaP).

Bestuursorganen dienen rekening te houden met deze grenswaarden bij de uitoefening van bevoegdheden die gevolgen kunnen hebben voor de luchtkwaliteit. In Nederland zijn de maatgevende luchtverontreinigende stoffen stikstofdioxide (NO₂) en fijnstof (PM₁₀ en PM_2.5), omdat de achtergrondconcentraties van deze stoffen het dichtst bij de grenswaarden liggen. Fijnstof en stikstofdioxide zullen dus in belangrijke mate bepalen of er rond planontwikkeling een luchtkwaliteitsprobleem is.

Toetsingskader stikstofdioxide

Voor stikstofdioxide geldt een grenswaarde van 40 _µg/m3 als de jaargemiddelde concentratie en een uurgemiddelde concentratie van 200 µg/m3 die maximaal 18 keer per jaar mag worden overschreden.

Toetsingskader fijnstof

Voor PM₁₀ geldt voor fijnstof een grenswaarde voor de jaargemiddelde concentratie van 40 _µg/m3 en de 24-uurgemiddelde concentratie van 50 _µg/m3 die maximaal 35 dagen per jaar mag worden overschreden. Voor PM_2,5 (zeer fijnstof) geldt een grenswaarde voor de jaargemiddelde concentratie van 25 _µg/m3.

Bij het opstellen van een bestemmingsplan moet sprake zijn van een zorgvuldige belangenafweging. In geval van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte staat niet ‘de goede ruimtelijke ordening’ centraal maar ‘de gezonde en veilige fysieke leefomgeving’.

Voor een bedrijventerrein is milieuzonering hierbij één van de te beschouwen aspecten. Met het instrument milieuzonering wordt een ruimtelijk kader vastgelegd voor de toelating van bedrijven ten opzichte van woningen en andere gevoelige bestemmingen zoals natuur, met enerzijds als doel het borgen van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat en anderzijds het borgen van ruimte voor bedrijven om hun bedrijf uit te oefenen.

Het bedrijventerrein ‘Op Zuid’ heeft in dit bestemmingsplan de bestemming ‘Bedrijventerrein’. Op het bedrijventerrein is geen sprake van een functiemenging met wonen of andere voorzieningen dan parkeren en duurzame energieopwekking. Het bedrijventerrein biedt ruimte voor een diversiteit aan bedrijven. Bedrijven die elkaar versterken op het gebied van innovatie en duurzaamheid kunnen zich hier vestigen. Bovendien zal ruimte aanwezig zijn voor bedrijven uit de regio die graag willen verplaatsen oftewel ruimtegebrek hebben op de locatie waar ze nu zijn gevestigd. Het bestemmingsplan staat bedrijfsverzamelgebouwen toe; grote en zelfstandige kantoren ten behoeve van zakelijke dienstverlening worden op het bedrijventerrein uitgesloten.

Als het gaat over bedrijventerrein wordt doorgaans gecommuniceerd in termen van - de klassieke – milieucategorisering, zoals deze zijn opgenomen in de VNG-brochure Bedrijven en milieuzonering 2009. In dit geval zijn volgens deze categorisering maximaal categorie 3.2 bedrijven toegestaan.

Voor deze planontwikkeling is gekozen voor een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte en dat biedt de ruimte om regels op maat te maken. In de regels is een systematiek gekozen die juist de effecten op de omgeving borgt in plaats van aan de voorkant op basis van een staat van bedrijfsactiviteiten regelt welke bedrijven zich wel en zich niet mogen vestigen. Deze regeling is gebaseerd op de Handreiking Milieuzonering nieuwe stijl van mei 2019, de Milieuzonering nieuwe stijl past bij het integrale karakter van de Omgevingswet.

Milieuzonering nieuwe stijl gaat uit van de beschikbare gebruiksruimte om activiteiten uit te voeren, onder meer voor geluid en licht. De werkelijke milieubelasting van een bedrijfsactiviteit is dan bepalend of een activiteit op een bepaalde locatie past, en niet meer een richtafstand. In dit geval worden eisen gesteld aan de effecten die deze bedrijven veroorzaken op de directe omgeving waardoor de directe omgeving van overlast wordt ontzien. Het bedrijventerrein grenst direct aan het eigendom van GNR: de gronden worden ten behoeve van natuur ingericht zodat de natuurbrug Laarderhoogt over de rijksweg A1 wordt verbonden met het heidegebied. Ook grenst het bedrijventerrein aan de beoogde woningbouw. In de regels wordt daarom gestuurd op de hoeveelheid licht en geluid die deze bedrijven mogen veroorzaken. Overigens is een aantal soorten bedrijven sowieso uitgesloten, aangezien deze niet passen in het duurzame karakter van Crailo en de effecten op de directe omgeving te groot kunnen zijn. Het gaat bijvoorbeeld om risicovolle inrichtingen zoals vuurwerkopslag, grote lawaaimakers en de Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi - inrichtingen). Het uitsluiten van deze bedrijven is gezien de directe woonomgeving al logisch en daarom niet bijzonder. Stofhinder is een ander milieuthema dat normaliter aandacht vraagt, overlast van stof wordt echter al via het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling geregeld.

Geluidregeling voor bedrijventerreinen

De regeling onderscheidt voor geluid vier zones met oplopende geluidruimte, zie figuur 6.11. De zones sluiten aan bij de huidige zones voor de milieucategorieën 2 tot en met 4.1 uit de bestaande VNG – publicatie.

In het volgende figuur is de ligging van de verschillende zones ten opzichte van een rustige woonwijk en gemengd gebied schematisch weergegeven. Deze indeling is daarmee niet heel erg anders dan op basis van de richtafstanden op basis van de milieucategorieën.

De essentie van deze regeling is dat er nu gestuurd wordt op de effecten op de omgeving, zodat bedrijven altijd moeten voldoen aan de normen ter plaatse van de bestemming wonen. Het aantonen hiervan ligt bij het desbetreffende bedrijf. Dit in tegenstelling tot de richtafstanden onder de huidige milieuzonering.

Onder de huidige milieuzonering ligt in feite het principe 'wie het eerst komt, wie het eerst maalt'. Vestigt een bedrijf zich eerder dan dat een woning is gerealiseerd dan ligt daarin het risico dat het bedrijf een grotere geluidszone inneemt. Nu wordt de ruimte voor het bedrijf vastgelegd op de grens met de bestemming wonen.

_{Figuur 6.11 Geluidzonering bedrijven}

Als het voorgaande schema van geluidszones wordt geprojecteerd op het bestemmingsvlak bedrijventerrein, dan is daarmee de mogelijkheid van geluidsruimte zone 4 bij voorbaat niet mogelijk. In de regels wordt daarom uitgegaan van geluidsruimte zone 1 tot en met 3.

In de voorgaande tabel is aangegeven de maximale geluidsbelasting op de bestemming wonen per dagdeel. Hieraan dient het bedrijf te voldoen. Deze normen zijn in de regels bij het bestemmingsplan opgenomen onder artikel 3.4.3. Een bedrijf in geluidszone 1 mag 's nachts (23.00 uur tot 7.00 uur) maximaal 35 dB(A) produceren.

In de volgende figuur 6.12 is voor een aantal fictieve bedrijven schematisch weergegeven naar welke norm geldt.

_{Figuur 6.12 schematische weergave fictieve bedrijven}

Geurregeling voor bedrijventerreinen

De zones, normen en de vaste afstanden (waarop de normen gelden) zijn zodanig gekozen, dat:

• Op de grens van de woonomgeving sprake is van het voldoen aan een scherpe norm voor geur per bedrijf (zones 1 en 2).
• Voor bedrijven op een grotere afstand van de woonomgeving (tenminste 100 meter) er sprake is van standaard meer geurruimte, zonder dat dit de grens van de woonomgeving bereikt (zone 3).

In figuur 6.13 is de ligging van de verschillende zones ten opzichte van een rustige woonwijk en gemengd gebied schematisch weergegeven.

_{Figuur 6.13 Gebruiksruimte geur per bedrijf}

Cumulatieve regeling

Cumulatieve geluidbelasting van bedrijfsmatige activiteiten heeft invloed op de omgevingskwaliteit, waar ook onder de Omgevingswet rekening mee moet worden gehouden. Wanneer de regeling per bedrijf niet volstaat (er wordt milieulast ervaren) of wanneer de gemeente strakker op cumulatie wil sturen of dit naar het oordeel van het bevoegd gezag noodzakelijk is, kan de gemeente er voor kiezen regels te stellen aan de totale immissies. Zonder aanvullende regeling in het toekomstige omgevingsplan zal bij elke nieuwe bedrijfsactiviteit de cumulatieve geluidbelasting getoetst moeten worden. Dit zorgt voor extra administratieve en onderzoekslasten.

Lichthinder

Onder de specifieke gebruiksregels van de bestemming Bedrijventerrein zijn er nadere eisen gesteld om lichthinder te voorkomen op de omliggende bestemmingen. Lichthinder is een thema dat de decentrale overheden onder de Omgevingswet zelf moeten afwegen. Bij het opstellen van het omgevingsplan vindt een afweging plaats of er regels nodig zijn om lichthinder en verstoring van de natuur te voorkomen, maar dit aspect hóeft dus niet te worden geborgd in het omgevingsplan. Het bestemmingsplan Buurtschap Crailo voorziet in die afweging door een aantal eisen te stellen die voorkomen dat er lichthinder kan ontstaan op omliggende bestemmingen. Voor de opgenomen grenswaarde (max lux of candela) is uitgegaan van de grenswaarde gesteld door de NSVV (Nederlandse Stichting voor verlichtingskunde) opgestelde nieuwe richtlijnen lichthinder.

Conclusie

De milieuzonering nieuwe stijl is een andere aanpak waarbij meer wordt gekeken naar de daadwerkelijke bedrijfsactiviteiten en de impact op milieuaspecten op de omliggende woonbestemming en natuurbestemming in relatie tot de locatie van het bedrijf. Dit sluit beter aan bij principes van de verbrede reikwijdte. De manier van toetsen omwille van een omgevingsvergunning wordt daarmee niet significant anders, de eenheden waar je aan toetst veranderen wel. De werkelijke milieubelasting van een bedrijfsactiviteit is met de milieuzonering nieuwe stijl bepalend, en niet meer een richtafstand. Met de aspecten beschreven in deze paragraaf zijn de relevante aspecten opgenomen en is een goede leefomgeving voldoende geborgd. Naast deze aspecten zijn er geen andere noodzakelijke bepalingen of aspecten die aanvullend in het plan dienen te worden opgenomen.

De Wet natuurbescherming (Wnb) is op 1 januari 2017 in werking getreden. De wet is in de plaats gekomen van de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en faunawet en de Boswet. De Wnb kent een algemene zorgplicht. Deze houdt in dat eenieder voldoende zorg in acht neemt voor Natura 2000-gebieden, bijzondere nationale natuurgebieden en soorten, ook voor soorten die niet beschermd zijn (art 1.11, lid 1). De Wnb kent alleen voor de Natura 2000-gebieden een toetsingskader. De bescherming van het NNN verloopt via het planologische spoor. Ten aanzien van de bescherming van bijzondere nationale en provinciale natuurgebieden en bijzondere provinciale landschappen is in de Wnb geen regeling opgenomen.

Het dichtstbijzijnde Natura 2000-gebied, Eemmeer & Gooimeer Zuidoever ligt op 3,3 kilometer van het plangebied. Het plangebied valt buiten Natura 2000-gebieden en gezien de afstand tot deze gebieden en de tussengelegen landschappelijke inrichting, zijn directe negatieve effecten op voorhand uit te sluiten. Alleen de effecten van de emissies van stikstof, die tot over grote afstand kunnen reiken, kunnen mogelijk wel een negatief effect hebben op de stikstofgevoelige habitattypen van de Natura 2000-gebieden binnen het depositiebereik. Dit is dan ook één van de aanleidingen om een MER op te stellen. Op het aspect stikstof wordt in paragraaf 6.11.1.2 ingegaan.

De Wnb richt zich naast gebiedsbescherming op soortenbescherming. Zo zijn alle van nature in Nederland in het wild levende soorten vogels als bedoeld in artikel 1 van de Vogelrichtlijn in Nederland beschermd.

Voor de bescherming van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) (de voormalige Ecologische Hoofdstructuur of EHS) heeft het Rijk in het Barro een algemeen beschermingsregime opgenomen en voor het overige het aanwijzen, nauwkeuring begrenzen en het stellen van regels ter bescherming en instandhouding bij de provincies gelegd.

In navolging op het stedenbouwkundig- en landschapsplan wordt het principe ‘de auto te gast’ uitgewerkt. De inrichting van Crailo is zodanig dat de fietser en voetganger optimaal worden gefaciliteerd, het landschap zo min mogelijk wordt belast, de verharding wordt beperkt en er zoveel mogelijk uit het zicht wordt geparkeerd. Ook wordt elektrisch vervoer bevorderd en gestimuleerd.

Voor de auto is er één entree, die direct aansluit op de afrit aan de A1. Het bestemmingsplan bestemt de ontsluiting van het plangebied met de bestemming verkeer. Eén aansluiting heeft vanuit verkeersveiligheid de voorkeur. De tweede aansluiting is beschikbaar voor fietsers en kan ook gebruikt worden voor hulpdiensten.

Het plangebied sluit aan op het huidige voorrangskruispunt, dat gelegen is buiten onderhavig plangebied. Het noordelijke deel van dit voorrangskruispunt, gelegen nabij het busstation wordt geregeld door een VRI (verkeersregelinstallatie). Langzaam verkeer kan beide kruispunten passeren via een vrijliggend fietspad. Bij realisatie van de planontwikkeling wordt extra mobiliteit gegenereerd. Hierdoor ontstaat met name op de aansluiting aan de zuidkant van de A1 een knelpunt op het gebied van bereikbaarheid en verkeersveiligheid dat zich concentreert rond de Amersfoortseweg. Met een verkeersregelinstallatie is het mogelijk om een betere balans tussen de verschillende kruispunttakken te creëren (Bijlage 17Dynamische simulatie van de drie ontsluitingsvarianten (Goudappel, 2019)). Deze simulatie toont dat de realisatie van een verkeersregelinstallatie de negatieve effecten van het door het plan gegenereerde extra verkeer voor een groot deel wegneemt. De verkeersafwikkeling van de Crailoseweg en de toe- en afrit A1 zijn bij een inrichting van het kruispunt met een verkeersregelinstallatie volgens het onderzoek goed (tot 30 seconden verliestijd per motorvoertuig). Uit het onderzoek komt tevens naar voren dat de afwikkelingsproblemen niet doorwerken op het wegennet dat van belang is voor de bereikbaarheid van de gemeente Blaricum.

Voor wat betreft de interne verkeersafwikkeling van het plangebied wordt elk deelgebied afzonderlijk ontsloten. Dit zorgt ervoor dat geen rondrijdend verkeer in het gebied ontstaat en het landschap niet extra wordt doorsneden door wegen. In dit bestemmingsplan wordt hieraan de bestemming verkeer gegeven en daarmee vastgelegd.

In principe krijgt elk deelgebied één hoofdstraat waaraan tevens de collectieve parkeervoorzieningen liggen en de buurthubs als centrale buurtplek met logistieke en deelvoorzieningen zoals elektrisch deelvervoer. In het bestemmingsplan zijn de hubs nog niet vastgelegd qua locatie, wel is voorzien in een maximum oppervlakte van 1.000 m². In het Kazernekwartier is een centrale parkeervoorziening opgenomen (bestemming verkeer-parkeren) en parkeren op de appèlplaats binnen het Kazernensemble wordt uitgesloten.

In het entreegebied van Crailo is een combinatie van functies voorzien, zoals een parkeergarage, bedrijvigheid en andere voorzieningen. De potentie van deze plek maakt dat bijvoorbeeld ook een grotere (duurzame) supermarkt, duurzame detailhandel en enige horeca reuring aan deze plek kan meegeven. Daarmee krijgt het entreegebied een levendige invulling. De functies detailhandel en horeca zijn in het bestemmingsplan qua oppervlakte gemaximeerd.

Met een parkeervoorziening in het entreegebied van Crailo wordt onnodig verkeer verder het plangebied in voorkomen. De parkeergarage in het entreegebied biedt ruimte voor de (eventuele) tweede auto en auto’s van bezoek (van bedrijven en inwoners van het gebied).

Een eventuele ondergrondse voet-/ fietsverbinding nabij het entreegebied onder de A1 naar de Tergooi-locatie zou het profiel van het entreegebied als knoop met een commerciële functie zeker versterken. Aan de kant van Crailo wordt in de planologie rekening gehouden met deze ontwikkeling zodat deze op termijn inpasbaar zal zijn.

Een duurzaam mobiliteitsconcept trekt bewoners en gebruikers die dit concept aantrekkelijk vinden. Deze doelgroep is van zichzelf vrij beperkt, maar de woningmarkt is dusdanig krap dat veel mensen dit concept zullen omarmen of op de koop toe zullen nemen. Goede alternatieven kunnen mensen over de drempel helpen en bewegen tot ander gedrag. Deze gedragsverandering kent ook een psychologische component. Groepsgevoel, emotie, moeite en gemak zijn elementen die onderdeel moeten uitmaken van het concept.

Het concept bestaat uit drie elementen en is uitgewerkt in een mobiliteitsonderzoek (zie bijlage 7Mobiliteitsplan Crailo (XTNT, 2020)).

• De alternatieven op orde
• Met de auto als het moet, anders als het kan
• Een integraal concept

De alternatieven op orde

De alternatieven voor privé-autogebruik bestaan uit deelauto en de deelfiets, de (elektrische) fiets en het openbaar vervoer.

Deelauto’s en vooral elektrische deelauto’s zullen onderdeel zijn van de mobiliteitsoplossing die hoort bij een woning of werkplek in Crailo. Het concept gaat uit van circa 40 deelauto's op de locatie. Daarbij kan volledige integratie met het energieconcept plaatsvinden door de batterijen van de elektrische deelauto's te benutten als opslag voor piekmomenten en de elektrische auto's (zowel de deelauto als de eigen auto) op te laden met in Crailo opgewekte zonne-energie.

Het uitgangspunt is eenvoudige bereikbaarheid en een vrijheid in zowel het moment als de wijze waarop gereisd wordt. In veel gevallen gaat de voorkeur uit naar de auto. In Buurtschap Crailo kan door het beschikbaar stellen van deelauto’s aan die wens invulling gegeven worden. In plaats van een woning of werkplek met parkeerplaats worden in Crailo woningen en werkplekken met een mobiliteitsoplossing aangeboden, die passen bij de behoefte van de gebruikers.

_{Figuur 6.15 Indicatieve weergave buurthubs}

De deelauto's worden aangeboden ter plaatse van de buurthubs zie figuur 6.15. De hubs zijn buurtvoorzieningen, met gecombineerde functies. De locaties van de buurthubs zijn niet vastgelegd, waardoor vanuit het bestemmingsplan nog enige flexibiliteit wordt geboden ten aanzien van de exacte locatie. De Entreehub betreft geen afzonderlijke buurthub, de voorzieningen worden geïntegreerd in het totale Entreegebied.

Fietsen als alternatief

Crailo ligt in het centrum van een uitgebreid (door-)fietsroutenetwerk. Er zijn directe routes naar Blaricum, Bussum, Huizen, Hilversum en Laren. Voor de (niet elektrische) fiets zijn deze afstanden (5 km) goed overbrugbaar, voor een elektrische fiets is 15 kilometer (Weesp, Soest, Almere Poort) geen uitzondering meer (zie figuur 6.16).

_{Figuur 6.16 Fietsnetwerk}

Om het fietsen aantrekkelijk te maken is de aansluiting van de verschillende deelgebieden op het regionale en stedelijke fietsnetwerk (zie figuur 6.17) nodig.

_{Figuur 6.17 Aansluitingen en verbindingen}

Dat betekent dat goede aansluitingen nodig zijn naar de directe omgeving zoals Koekoeklaan en Anne Franklaan. De aansluiting op de Anne Franklaan wordt in het bestemmingsplan beperkt tot een aansluiting voor 'voetgangersverkeer'.

Er worden twee langzaam-verkeer aansluitingen gemaakt naar de directe bebouwde kom van Bussum, namelijk naar Koekoeklaan en Anne Franklaan. De aansluiting op de Anne Franklaan wordt op de verbeelding aangeven met de aanduiding ‘langzaam verkeer’. Hiervoor worden maatregelen getroffen om de direct aanliggende woonpercelen met voldoende groen af te schermen. Het voetpad wordt beperkt tot een noodzakelijk profiel, de ruimte die hiervoor niet noodzakelijk is wordt ingevuld met groen.

De tweede locatie waarop een goede aansluiting met de directe omgeving wordt gemaakt is richting de Koekoeklaan. Met de bestemming Groen -1 worden de aansluitingen beperkt tot fiets- en wandelpaden, hier is geen ruimte voor gemotoriseerd verkeer.

Tevens is de aansluiting bij de knoop A1 een belangrijk element. Naar het verbeteren van een goede oversteek-mogelijkheid voor fietsers en voetgangers wordt een onderzoek uitgevoerd. In het bestemmingsplan wordt hiermee rekening gehouden. De directe verbinding tussen de Kazernekwartier en het Gebed zonder End zal invulling krijgen ter plaatse van de Laan van Crailo. In het bestemmingsplan heeft de Laan van Crailo een groenbestemming gekregen, waarbinnen rekening wordt gehouden met de aanleg van een fietsroute binnen het plangebied. Zie hiertoe ook paragraaf 6.12.1.

Openbaar vervoer

Crailo ligt op maximaal 10 minuten lopen van de OV-knoop bij het Tergooi ziekenhuis. Vanaf deze knoop vertrekken R-netlijnen naar Amsterdam Amstel, Amsterdam-Zuidoost, Almere en Huizen. Er vertrekken streeklijnen naar Bussum-Zuid en Hilversum. In Bussum-Zuid en Hilversum kan worden overgestapt op de trein naar Amersfoort en Utrecht. Daarbij is er een bushalte Kolonel Palmkazerne aan de Amersfoortsestraatweg.

De mobiliteitstransitie komt gemakkelijker op gang als het primaat van de auto wordt losgelaten. Naast het aantrekkelijk maken van alternatieven moet de auto minder vanzelfsprekend worden. Daarvoor is van belang:

1. 1. Minder parkeerplaatsen bij woningen en bedrijven maken.
2. 2. De auto verder weg parkeren.

Minder parkeerplaatsen voor privé-autobezit

Buurtschap Crailo kent woningen in drie segmenten: sociaal, middelduur en duur. De woningen uit de drie segmenten worden gemixt in de drie deelgebieden: Kazernekwartier, Op de Hei en Op Zuid. Parkeernormen van gemeenten zijn vaak ‘vraagvolgend’ en vooral bedoeld om te voorkomen dat een plan te veel parkeerdruk op de openbare ruimte en de omliggende buurten veroorzaakt. Er is echter een dalende tendens waarneembaar in de door gemeenten gehanteerde parkeernormen. Ook de verplichting om een minimumaantal plaatsen te realiseren staat onder druk. Enerzijds omdat gemeenten het autogebruik willen inperken en daarom steeds vaker maximum normen hanteren in plaats van minimumnormen. Anderzijds omdat het realiseren van (inpandige) parkeerplaatsen vaak financieel niet haalbaar is. Het gevolg is dat veel woningen worden opgeleverd met een minimum aan parkeerplaatsen en instrumenten als vergunningparkeren worden ingezet om de potentiële extra parkeerdruk op de omgeving tegen te gaan.

Bij Buurtschap Crailo wordt uitgegaan van het maken van een noodzakelijk aantal parkeerplaatsen. Door het enerzijds tegengaan van overaanbod van plaatsen en anderzijds maken van alternatieven wordt het gebruik van de (tweede) auto niet onmogelijk, maar wel minder aantrekkelijk. Dit leidt tot de volgende normen. Deze normen zijn overgenomen in de regels van dit bestemmingsplan als het noodzakelijk aantal te realiseren parkeerplaatsen. Indien de norm leidt tot een gedeeltelijke parkeerplaats dient naar boven te worden afgerond.

De auto verder weg parkeren

In navolging op het stedenbouwkundig plan Crailo is voorzien in een zodanige inrichting dat niet te veel auto’s in de directe omgeving van woningen staan. De eerste auto wordt direct bij de woongebouwen en paviljoens geparkeerd. In de nabijheid van de paviljoens is met de bestemming parkeren rekening gehouden met deze benodigde parkeervoorziening. De (eventuele) tweede auto en auto’s van bezoek worden geparkeerd in het Entreegebied. Op Zuid is de mogelijkheid twee auto's te parkeren op eigen terrein, mits uit het zicht. Voor bezoekers is het uitgangspunt zoveel mogelijk parkeren in het Entreegebied. Zie hiertoe de beleidsregel "Mobiliteit en Parkeren Buurtschap Crailo".

In het bestemmingsplan is het entreegebied bestemd tot gemengd-3, waarbinnen een parkeervoorziening (parkeergarage) gerealiseerd kan worden.

Beleidsregel Mobiliteit en parkeren Buurtschap Crailo

De beleidsregel “Beleidsregel Mobiliteit en parkeren Buurtschap Crailo” geeft invulling aan de open norm die gericht is op het voorzien in de noodzakelijke parkeergelegenheid, passend bij het duurzame mobiliteitsconcept van Buurtschap Crailo. De term noodzakelijke parkeergelegenheid betekent dat wordt voldaan aan de normen zoals neergelegd in onderstaande tabel om daarmee het mobiliteitsconcept te faciliteren en de ontwikkelingen hierin te volgen. Er is sprake van de 'noodzakelijke parkeergelegenheid passend bij het duurzame mobiliteitsconcept Buurtschap Crailo' indien bij de functies genoemd in tabel 6.4 'parkeernormen' niet meer en niet minder dan het aantal parkeerplaatsen zoals aangegeven in deze tabel is gerealiseerd.

_{Tabel 6.4 parkeernormen}

^1. _{Voor de bedrijven in deelgebied Op Zuid is de parkeernorm indicatief. Het aantal parkeerplaatsen dat op een bedrijfskavel kan worden gerealiseerd is afhankelijk van het soort bedrijf dat zich wil vestigen. Aantal en inpassing zijn maatwerk.}

Deze noodzakelijke aantal parkeerplaatsen worden gerealiseerd op de locatie zoals in tabel 6.5 Parkeerlocaties is aangegeven.

_{Tabel 6.5 Parkeerlocaties}

De parkeernormen vormen het sluitstuk van het mobiliteitsconcept. Door het mobiliteitsconcept te monitoren en na evaluatie bij te stellen, kan het zijn dat ook de parkeernormen worden bijgesteld en/of de capaciteit van de centraal aan te leggen parkeervoorzieningen moet worden aangepast.

Voorgaande normen zijn conform de normen die zijn opgenomen in de Beleidsregel “Mobiliteit en parkeren Buurtschap Crailo” en kunnen dus worden bijgesteld.

Europees en landelijk beleid

Wat betreft het landelijk energiebeleid zijn twee ontwikkelingen relevant, namelijk het vervallen van de gasaansluitplicht per juli 2018 in de Wet VET en de 'Bijna Energieneutrale Gebouwen' (BENG) die naar verwachting per 1 januari 2021 ingaan.

In de Wet 'Voortgang Energietransitie' (Wet VET), die per 1 juli 2018 in werking is getreden, is bepaald dat de aansluitplicht van nieuwbouw op het gasnet uit de Gaswet verdwijnt. Bepaald is dat een netbeheerder geen andere werkzaamheden mag verrichten, dan nodig zijn voor de uitvoering van zijn wettelijke taak. Kortweg komt dit neer op een verbod op het aansluiten van nieuwbouw op het gasnet.

Sinds 1994 dienen nieuwe gebouwen in Nederland te voldoen aan bepaalde eisen van energiezuinigheid, welke worden uitgedrukt in de energieprestatiecoëfficiënt (EPC). Deze huidige EPC-eis voor woningbouw bedraagt 0,4.

Op 1 januari 2021 is de EPC vervangen door de energieprestatie-eis BENG, waarin aparte eisen zijn opgenomen voor de maximale energiebehoefte t.b.v. verwarming en koeling, het maximale primaire gebouwgebonden energiegebruik en het minimale aandeel duurzame energie. Deze BENG-eisen zijn gedifferentieerd naar gebouwtype en naar de verhouding tussen het verliesoppervlak en het gebruiksoppervlak van een woning.

Regionaal en gemeentelijk beleid

De gemeente Gooise Meren heeft in haar Actieplan Samen Sneller Duurzaam Gooise Meren de ambitie uitgesproken één van de meest duurzame gemeenten van Nederland te zijn en daarin ook een voorbeeld te zijn naar anderen. Hieruit volgt bijvoorbeeld het inzetten op slimmere en duurzame mobiliteit en alle gebouwen en woningen aangesloten op niet fossiele energie. In het coalitieakkoord 2018-2022staan vier kernwoorden centraal: duurzaam, sociaal, veilig en vitaal. De gemeente wil focussen op effectiviteit en doelmatigheid bij het kiezen tussen duurzaamheidsmaatregelen, en zo de maatregelen toepassen die het meeste bijdragen.

Gemeente Laren schrijft in het 'Klimaatbeleidsplan 2018-2022' dat ze in 2020 een CO2-uitstootreductie van 25% ten opzichte van 1990 wil bereiken, en 14% van de energie duurzaam wil opwekken. Concrete maatregelen die genoemd worden zijn energieneutraliteit van nieuwbouwwoningen en het realiseren van een jaarlijks postcoderoosproject.

Gemeente Hilversum schrijft in het jaarplan 'Energietransitie Hilversum 2019' aardgasvrij te willen zijn in 2040 en in 2030 een reductie van CO2-uitstoot van 50% ten opzichte van 2015 te willen hebben bereikt.

In het uitvoeringsprogramma 'Energietransitie Gooi en Vechtstreek 2019-2022' wordt als aandachtspunt het ruimtelijke aspect van het opwekken van meer hernieuwbare energie benoemd. Aangegeven wordt dat er binnen de huidige beleidskaders weinig ruimte is in de regio voor het opwekken van wind- en zonne-energie.

In deze paragraaf wordt de invloed van de gebiedsontwikkeling op het thema water- en klimaatadaptatie beschreven en navolgend wordt ingegaan op wet- en regelgeving en de belangrijkste aspecten voor het bestemmingplan.

Het thema water is nader uitgewerkt in hoofdstuk 11 van het Milieueffectrapport, van Bijlage 25 MERCrailo (Arcadis, 2020).

Voor wat betreft water is er een divers pallet aan wet- en regelgeving, in deze paragraaf zijn de van belang zijnde wet- en regelgeving opgesomd:

Rijk – Besluit ruimtelijke ordening

Op grond van artikel 3.1.6 lid b van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) moet in de toelichting bij het bestemmingsplan een beschrijving worden opgenomen over de wijze waarop rekening is gehouden met de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding en hoe dit wordt vertaald naar de verbeelding en de regels van het bestemmingsplan. Dit is de waterparagraaf.

Kaderrichtlijn water (KRW)

De Kaderrichtlijn water is een Europese richtlijn gericht op de verbetering van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater. De KRW maakt het mogelijk om verontreiniging van oppervlaktewater en grondwater internationaal en stroomgebiedsgericht aan te pakken. De uit de KRW voortkomende milieudoelstellingen en maatregelen zijn verwerkt in de waterbeheerplannen van de waterschappen.

Waterwet

Op 22 december 2009 is de Waterwet in werking getreden. De Waterwet stelt integraal waterbeheer op basis van de 'watersysteembenadering' centraal. Deze benadering gaat uit van het geheel van relaties binnen watersystemen. Hierbij moet worden gedacht aan de relaties tussen waterkwaliteit, -kwantiteit, oppervlakte- en grondwater, maar ook aan de samenhang tussen water, grondgebruik en watergebruikers. Hiernaast kenmerkt integraal waterbeheer zich ook door de samenhang met de omgeving. De Waterwet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater, en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening. Daarnaast levert de Waterwet een flinke bijdrage aan kabinetsdoelstellingen zoals vermindering van regels, vergunningstelsels en administratieve lasten. Een belangrijk gevolg van de Waterwet is dat de huidige vergunningstelsels uit de afzonderlijke waterbeheerwetten worden gebundeld. Dit resulteert in één vergunning, de watervergunning, die met een wettelijk vastgesteld aanvraagformulier kan worden aangevraagd. Voor een aantal activiteiten is sprake van een meldingsplicht in plaats van een vergunningsprocedure.

Provinciale Omgevingsverordening

Op grond van artikel 1.2 lid 2 Wet milieubeheer moet de provincie een verordening vaststellen met regels stellen ter bescherming van de kwaliteit van het grondwater. Dit met het oog op de waterwinning bij die verordening aangewezen gebieden. Op basis van paragraaf 4.2.2.van de Omgevingsverordening NH2020 is het drinkwaterwingebied Laarderhoogt aangewezen en het deels in Crailo gelegen, daarmee verband houdende, grondwaterbeschermingsgebied II. In de Omgevingsverordening NH2020 zijn ook de regels omtrent de grondwaterberschermingsgebieden opgenomen.

Keur Waterschap Amstel, Gooi en Vecht 2019

De keur Waterschap Amstel, Gooi en Vecht 2019 is de verordening van het waterschap over activiteiten bij watergangen en dijken. Voor het werken in (of in de buurt van) een watergang of dijk geldt vaak een vergunningsplicht. In de Keur zijn verschillende geboden en verboden opgenomen, waarop echter door het waterschap ontheffing kan worden verleend.

Stroomgebiedbeheerplan

De KRW maakt het mogelijk om verontreiniging van oppervlaktewater en grondwater internationaal en stroomgebiedsgericht aan te pakken. Hiertoe worden stroomgebiedbeheerplannen opgesteld met de beschrijving van de watersystemen, doelen en maatregelen. De uit de KRW en het stroomgebiedbeheerplan voortkomende milieudoelstellingen en maatregelen zijn verwerkt in de waterbeheerplannen van de waterschappen.

Omgevingsvisie NH2050 Provincie Noord-Holland

In 2018 is de omgevingsvisie voor de Provincie Noord-Holland vastgesteld. De volgende provinciale plannen zijn geheel of gedeeltelijk in de integrale Omgevingsvisie NH2050 voor de fysieke leefomgeving opgegaan:

• Structuurvisie Noord-Holland 2040;
• Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan;
• Provinciaal Milieubeleidsplan 2015-2018;
• Watervisie 2021;
• Agenda Groen;
• Provinciale Woonvisie 2010 – 2020;
• Leidraad Landschap en Cultuurhistorie.

In de omgevingsvisie is de ambitie uitgesproken om stad, land en infrastructuur klimaatbestendig en water-robuust in te richten. Met name in bebouwd gebied moet ruimte worden geboden voor het tijdelijk opvangen van water, dat vaker in piekbuien valt.

Waterschap Amstel, Gooi en Vecht

Waterschap Amstel, Gooi en Vecht is waterbeheerder in het plangebied en is verantwoordelijk voor de waterhuishoudkundige verzorging (waterkwaliteit en waterkwantiteit) binnen het plangebied. Het beleid van het waterschap is o.a. verwoord in de volgende documenten:

• Waterbeheerplan 2016-2021 (Waterbewust en water-robuust). In dit plan staat als doel voor 2021 dat sprake is van een robuust watersysteem die de functies van gebieden faciliteren en wateroverlast en watertekort voorkomen. In tijden van (extreme) neerslag en droogte zorgt het waterschap ervoor dat het watersysteem dit goed op kan vangen en dat het water aan- en afgevoerd wordt. Daarnaast staat in het plan de ambitie in de afvalwaterketen zoveel mogelijk grondstoffen, energie en water terug te winnen. Terugwinning van grondstoffen en energie uit afvalwater moet gebeuren waar dit het meest efficiënt is: bij de bron, in het transportsysteem en/of op de (centrale) zuivering. Het waterschap zorgt ervoor dat het stedelijk afvalwater volgens de gemaakte afspraken wordt afgenomen, vervoerd en gezuiverd.
• Keur Waterschap Amstel, Gooi en Vecht 2019. De keur is een verordening met betrekking tot zorg voor het watersysteem die het waterschap draagt. Dit omvat het beheer van de oppervlaktewateren, waterkeringen en bergingsgebieden, grondwater en ondersteunende waterstaatkundige kunstwerken.

Beleidskader gemeenten

Gemeenten Gooise Meren, Hilversum en Laren zijn wettelijk verantwoordelijk voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater, de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater en het nemen van grondwatermaatregelen. In onderstaande beleidsstukken staat hoe deze drie zorgplichten door de gemeenten worden ingevuld.

Gemeente Gooise Meren - VGRP 2019 - 2022 (Van klimaatbewust naar klimaat-robuust)

In het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) Gooise Meren 2019-2022 ligt veel nadruk op klimaatbestendige en water-robuuste inrichting en duurzame omgang met water. Bovendien is in dit stuk apart benoemd dat de ambitie is om het gebied Crailo te ontwikkelen tot een hoogwaardig, duurzaam woon- (werk-) en natuurgebied, dat voorziet in de regionale behoefte. Over duurzaam ruimtelijk ontwikkelen zijn specifiek de volgende strategieën opgenomen:

• Water verwerken op eigen terrein wanneer infiltratie mogelijk is;
• Waterneutraal bouwen. Conform de principes “niet afwentelen” en de trits “vasthouden-bergen-afvoeren” gelden er bergingseisen voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Om het watersysteem klimaatbestendig te maken is veel berging nodig. Bij herontwikkelingen en nieuwbouw moet de toename van verhard oppervlak worden gecompenseerd door de aanleg van open water. Het heeft de voorkeur om deze compensatie centraal bij te houden en te organiseren. Hiermee wordt het overzicht behouden en kan worden ingezet op een robuuste waterhuishouding, bijvoorbeeld met het opzetten van een waterbalans;
• Waterbestendig bouwen door bijvoorbeeld het vloerpeil 5 cm hoger aan te leggen dan in de huidige situatie;
• Toetsen aan de richtlijn grondwater. Wanneer de richtlijn niet gehaald wordt en rekening houdend met de gevolgen van klimaatverandering dan geldt de voorkeursvolgorde:
  1. 1. Kruipruimte loos bouwen;
  2. 2. Ophogen bouwgrond;
  3. 3. Aanbrengen extra open water;
  4. 4. Grondverbetering.

Gemeente Hilversum – Gemeentelijk Watermanagementplan 2021-2026

Het Gemeentelijk Watermanagementplan (GWP) bevat het volgende relevante beleid om invulling te geven aan gemeentelijke watertaken van Gemeente Hilversum. In dit plan is opgenomen wat de voorkeurvolgorde van afvoeren van hemelwater is.

Verantwoordelijkheid particulieren

Over de verantwoordelijkheid van particulieren is opgenomen dat bij nieuwbouw/verbouw het hemelwater op eigen terrein wordt verwerkt (hierin zijn ook de ontwerpeisen opgenomen). De gemeente geeft bij nieuwbouw/verbouw het dringende advies aan de initiatiefnemer om verontreiniging van de bodem en het grondwater te voorkomen met bronmaatregelen (geen uitloogbare bouwmaterialen toepassen) of met zuiverende voorzieningen.

Verontreiniging hemelwater

Tot slot staat is in het GWP Hilversum opgenomen dat de gemeente terughoudend is met het infiltreren van afstromend hemelwater van oppervlakken van openbare wegen (o.a. van gemotoriseerd verkeer) in de bodem. Hemelwater afkomstig van wegverhardingen geeft kwaliteitsrisico's zoals zink uit asfalt en banden bij slijtage, koper uit remvoeringen, gebruik van bestrijdingsmiddelen door de gemeente en particulieren etc. Indien het ingezamelde hemelwater wordt afgevoerd naar de stadsvijvers zullen zware metalen zich voor een deel binden aan sediment deeltjes en bezinken in de baggerlaag. Afhankelijk of de infiltratie plaatsvindt binnen of buiten een grondwaterbeschermingsgebied zijn verschillende eisen aan infiltreren.

Gemeente Laren – GRP Laren 2018-2022 (Waterbestendig Laren)

In het Gemeentelijk Rioleringsplan Laren 2018-2022 (Waterbestendig Laren) zijn uitgangspunten opgenomen over het afkoppelen van verhard oppervlak van gemengde riolering en het gescheiden houden van waterstromen bij nieuwbouw.

Het Bouwbesluit 2012 stelt gescheiden aanlevering van hemel- en afvalwater voor nieuwbouwprojecten verplicht. De gemeente Laren biedt een voorziening aan om het afvalwater te transporteren of neemt die voorziening na ontwikkeling over van de ontwikkelaar. Bouwers moeten volgens het GRP Laren 2018-2022 laten zien op welke wijze hemelwater wordt verwerkt. De voorkeursvolgorde voor het afvoeren van hemelwater is:

• Bovengronds lozen.
• Ondergronds infiltreren.
• Lozen op oppervlaktewater.
• Lozen in hemelwaterriool of andere collectieve voorziening.

Locatie
De locatie kenmerkt zich door zijn cultuurhistorie en aanwezigheid van groen. Deze waarden zijn opgenomen in de ambities voor de herontwikkeling van het gebied. Op dit moment zijn de plannen voor de gebiedsontwikkeling uitgewerkt in een concept nadere uitwerking van het stedenbouwkundig plan. Deze waterparagraaf is geschreven met uitgangspunten die beschreven zijn in het stedenbouwkundig plan. In de volgende fase moet ook de waterhuishoudkundige situatie verder worden uitgewerkt en onderbouwd. Hiervoor moet een waterhuishoudkundig plan gemaakt worden, waarin de gemeenten, drinkwaterbedrijven, en de provincie zich ook in kunnen vinden.

De herontwikkeling heeft ook effect op de huidige waterhuishoudkundige situatie. Hieronder worden verschillende thema's beschreven die van invloed zijn op de waterhuishouding, vervolgens wordt de huidige en toekomstige waterhuishoudkundige situatie beschreven.

Maaiveld
Het plangebied bevindt zich op een stuwwal, een zandrug, die hoger ligt dan de omliggende laaggelegen woonkernen en graslanden. Binnen het plangebied zelf is een maaiveld hoogteverschil van circa 7 meter aanwezig. De maaiveldhoogte in het plangebied loopt af vanaf het zuidoosten naar het noordwesten. In de toekomstige situatie is nu bedacht hoogteverschillen te accentueren, zoals het verder verdiepen van het asfaltterrein (ten zuiden van de waterbak).

Bodemtype en grondwater

Het plangebied kenmerkt zich qua bodem en grondwater door een typisch stuwwallen landschap. Het grondwater zit op ca 10 meter onder maaiveld zoals in het 'Ruimtelijk kader Crailo' (september 2013) is beschreven. De grondopbouw bestaat grotendeels uit grof/midden zand (Formatie van Peize en Formatie van Waalre, derde zandige eenheid, Dinoloket (dec 2020)). De combinatie van een lage grondwaterstand en een bodem bestaande uit zand, maakt dat het goed mogelijk is om op de locatie neerslag te infiltreren.

Verhard oppervlak

In het huidige gebied zijn gebouwen en verhardingen aanwezig. Op dit moment is er ongeveer 99.900 m² verharding in het gebied. Gedeeltelijk is deze verharding verwijderd. In de toekomstige situatie komen er nieuwe gebouwen bij en zullen verscheidene bestaande gebouwen verwijderd worden. Om het gebied te ontsluiten zullen ook verhardingen aangelegd worden, vanwege parkeren, wegen en fiets-/wandelpaden. Dit betekent een toename aan verhardingen in de toekomstige situatie. Op een aantal bestemmingen is het half- en geheel verhard oppervlak beperkt.

Om deze toename te verminderen, zijn er voor het aanleggen van verhard oppervlak beperkingen opgelegd. Voor de particuliere delen, op kavelniveau, is een maximaal percentage verhard en half verhard oppervlak bepaald (zie 8.2 Bouwregels, 8.4.1 aanbrengen van oppervlakteverhardingen meer dan 100 m² is verboden zonder omgevingsvergunning). Hiermee blijven delen van het gebied vrij voor natuur, deze gebieden worden bestemd met de bestemming 'Natuur en Groen – 1'. In het openbare gebied is de verharding gemaximeerd.

Waterhuishouding

De huidige waterhuishouding bestaat uit de aanwezigheid van een waterbak en een vijver, beiden hebben geen waterhuishoudkundige functie binnen het plangebied. Het hemelwater dat op de huidige bebouwing valt, voert af in een gescheiden rioolstelsel en een deel infiltreert. Neerslag is voor het groen het enige water wat benut kan worden.

De toekomstige waterhuishouding bestaat uit de huidige waterbak, een nieuwe grotere infiltratieplas en hemelwater dat zoveel mogelijk vastgehouden gaat worden en zoveel mogelijk infiltreert op de locatie waar het valt. Voor de infiltratie van de afstroming van gebouwen en verhardingen worden speciale locaties aangewezen, die ten tijde van droogte droog vallen, vanaf hier poelen genoemd. De waterbak blijft en wordt aan een zijde ingericht als een natuurvriendelijke oever. Om het waterbewustzijn van de bewoners te verhogen, moet het water in het plan zichtbaar zijn.

Een andere functie van de poelen kan zijn om de verontreinigingen in het afstromende water te laten bezinken, en het bagger uiteindelijk af te voeren. Vervolgens moet het water stromen richting een infiltratielocatie, zoals deze nu is bedacht ten zuiden van de waterbak. Hiervoor is ruimte naast de ecowal gereserveerd om water evenwijdig aan de Laan van Crailo richting de waterbak te laten stromen.

De grotere infiltratie poel komt te liggen ten zuiden van de waterbak, waar dan ook gespeeld kan worden en altijd water in zal staan. Eventueel kan water van de waterbak richting deze grotere plas stromen, zodat hier altijd water blijft staan. De huidige asfaltvlakte (ten zuiden van de waterbak) is in de toekomstige situatie verlaagt en kan dan ook dienst doen als bergingsgebied voor hemelwater, om vervolgens weer te kunnen infiltreren.

Oppervlaktewater

In de toekomstige situatie blijft de waterbak behouden. In de toekomstige situatie zal het verhard oppervlak toenemen, hoe om te gaan met het stedelijke uitbreiding en toename verhard oppervlak is opgenomen in afdeling 2.1 van de Keur AGV. De compensatie voor verhard oppervlak zal met name in dit plan worden uitgevoerd door infiltratie/bergingsvoorzieningen aan te leggen. Voor de aanleg van deze voorzieningen heeft AGV specifieke regels, zie artikel 2.6 (waterbergingsvoorzieningen). De gemeenten hebben ook beleidsregels voor het infiltreren van water, waaraan voldaan moet worden, als voorbeeld het GWP Hilversum. Binnen het gebied is een redelijk verhang aanwezig, waar rekening mee gehouden moet worden bij de aanleg van afstroming van neerslag.

De infiltratievoorzieningen bestaan uit een grote infiltratieplas, met water dat in deze plas blijft staan en voorzieningen (poelen) die ook droog kunnen komen te vallen. De waterbak krijgt aan een zijde een natuurvriendelijke oever, waarbij de bergingsoppervlakte kan toenemen, dit moet nader worden uitgewerkt in de volgende fase in een uitgewerkt inrichtingsplan. Het doel van de waterbak is het water vasthouden voor eventuele droge perioden, voor het behoud van water in de grote infiltratieplas. Bij het aanleggen van oppervlaktewater en infiltratie-bergingsvoorzieningen moet een watervergunning aangevraagd worden en worden voldaan aan de keur van Waterschap AGV en het PvE Beheer en Onderhoud van Waterschap AGV.

Grondwater

In de nieuwe situatie is het van belang het hemelwater vast te houden en zoveel mogelijk te laten infiltreren in de bodem. Een deel van Crailo ligt binnen het grondwaterbeschermingsgebied, deze gebieden zijn aangewezen door de Provincie Noord-Holland (Omgevingsverordening NH2020, Paragraaf 4.2.2 Bescherming waterwinning). Dit met als doel om het grondwater te beschermen voor de drinkwaterwinning. De provincie Noord-Holland stelt dat er binnen waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden alleen activiteiten mogen worden uitgevoerd als de provincie een ontheffing heeft afgegeven of daarvoor vooraf een melding gedaan is. Op grond van de Omgevingsverordening NH 2020 zijn er verschillende activiteiten in waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden verboden.

Het infiltreren van neerslag in de bodem heeft als doel om droogte te bestrijden. Tevens wordt hiermee het rioolstelsel ontlast. Hemelwater wordt dus geïnfiltreerd in het gebied en niet geloosd op het riool, daarmee wordt bijgedragen aan het voorkomen van de uitputtig van het grondwater. Dit wordt uitgewerkt in een inrichtingsplan. Het bestemmingsplan sluit lozen van hemelwater op het riool uit.

Om neerslag die afstroomt van gebouwen en verhardingen te kunnen laten afstromen en infiltreren in de bodem moet voldaan worden aan 'Artikel 4.35 Afstromend water' Omgevingsverordening (NH20200). De grondwaterkwaliteit mag niet verslechteren. Hierbij moet gedacht worden aan vervuiling door gebruik van bouwmaterialen, auto's en andere mogelijke vervuilingen. Om de grondwaterkwaliteit dezelfde kwaliteit te laten behouden zijn maatregelen nodig om het infiltrerende hemelwater met de geschikte kwaliteit te infiltreren. Maatregelen kunnen zijn:

• Uitlogende bouwmaterialen moeten vermeden worden;
• Het vuil laten bezinken op locaties die geschikt zijn gemaakt (niet doorlatend);
• Eventueel toepassen van voorzuivering;
• Infiltreren op locaties buiten het grondwaterbeschermingsgebied.

De infiltratieplas en poelen moeten voldoen aan de bergingsopgave, daarnaast moeten deze ook duurzaam onderhouden kunnen worden. Eventueel zullen hiervoor beheerovereenkomsten moeten worden gesloten met het waterschap. Dit ter beoordeling bij de aanvraag van de benodigde watervergunning, ofwel de aanleg hiervan moet voldoen aan de Keur en het PvE Beheer en Onderhoud van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Wanneer de waterbak, infiltratiepoel en de poelen geen onderdeel zijn van het watersysteem dat valt deze niet onder de verantwoordelijkheid van het waterschap maar onder die van de gemeente en moeten ook met de gemeente over beheer en onderhoud afspraken gemaakt worden.

Hemelwater

In het toekomstige plan is het doel om zoveel mogelijk hemelwater te infiltreren in de bodem. Om al het hemelwater dat valt op bebouwing en verhardingen voldoende te kunnen bergen moet voldaan worden aan een bergingseis. In overleg met het waterschap en de drie gemeenten is een eis van 70 mm/uur overeengekomen. Deze norm sluit goed aan op de eisen van de drie gemeenten en het waterschap en houdt rekening met intensiever wordende buien in te toekomst. Deze eis is gekoppeld aan een omgevingsvergunning voor bouwen, dus alle gebouwen dienen voorzieningen te treffen om deze 70 mm/uur op te kunnen vangen voordat dit wordt geïnfiltreerd. Het plangebied heeft met circa 14 woningen per hectare een lage dichtheid waarbij veel van de woningen worden geclusterd in appartementengebouwen. In het Kazernekwartier fungeert de appèlpaats als lokale waterbuffer. Voor woningen geldt bovendien een maximum aan verhard en halfverhard oppervlak tot 50%. In het inrichtingsplan wordt invulling gegeven aan dat het plan voldoende berging heeft voor hemelwater.

In het GWP Hilversum is een voorkeursvolgorde afvoer van hemelwater opgenomen, wat overeenkomt met de huidige plannen: eerst afvoeren van alle vuilwater naar de rioolwaterzuivering, vasthouden/hergebruiken van hemelwater, vasthouden en afvoeren van hemelwater etc. De uitwerking van het waterhuishoudkundig plan moeten maatregelen hieraan voldoen, ofwel keuzes onderbouwd worden.

Waterkwaliteit

Het toekomstige plan kan van invloed zijn op de (grond)waterkwaliteit. Verontreinigingen die kunnen ontstaan zijn: vervuiling door auto's en andere voertuigen, aanwezigheid van honden en andere dieren. Ook kunnen verontreinigingen eventueel ontstaan door het uitlogen en afstromen van water langs bouwmaterialen. In het plan moet rekening gehouden met het infiltreren van hemelwater van goede waterkwaliteit, om onder meer te kunnen voldoen aan infiltreren binnen een grondwaterbeschermingsgebied. Het oppervlaktewater in infiltratieplassen, poelen of de waterbak moet van goede kwaliteit blijven, ook bij droogte. Dit kan door aanleg van natuurvriendelijke oevers, zuiverende waterplanten en een rondstromend watersysteem. In de uitwerking moet rekening gehouden worden met de (grond)waterkwaliteit. Wanneer het afstromende water niet van goede kwaliteit is, kan ervoor gekozen worden om dit via een gescheiden rioolstelstel te laten afvoeren. De voorkeur heeft het echter om maatregelen uit te werken in een waterinfiltratieplan.

Afvalwater en riolering

In het toekomstige plan wordt het afvalwater via een gescheiden rioolstelsel afgevoerd.

Dit hoofdstuk behandelt de juridische grondslagen van dit bestemmingsplan. Paragraaf 7.2 omvat de opzet van de regels en verbeelding. Paragraaf 7.3 gaat in op de toelichting op de bestemmingsregeling. Het bestemmingsplan is een gemeentelijk instrument waarin regels zijn opgenomen voor het gebruik (in de ruime zin van het woord) van gronden en bouwwerken. Zowel de burger als de overheid moet zich houden aan het bestemmingsplan. Door middel van een bestemmingsplan kan een gemeente haar doelstellingen op ruimtelijk ordeningsgebied handen en voeten geven. Dit geschiedt door het leggen van bestemmingen en daarbij aan te geven wat wel en niet is toegestaan.

Dit bestemmingsplan vindt zijn grondslag in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) en de Crisis- en herstelwet. In artikel 3.1 van de Wro is bepaald dat de gemeenteraad het bestemmingsplan vaststelt. De uitvoering is een taak van burgemeester en wethouders. Ingevolge het Besluit ruimtelijke ordening bestaat een bestemmingsplan uit (plan)regels en de verbeelding. Deze twee onderdelen dienen in onderlinge samenhang te worden beschouwd. Het bestemmingsplan gaat gepaard met een toelichting waarin de achtergronden en motivatie uiteen worden gezet. Voorliggend bestemmingsplan is ontwikkelingsgericht: het maakt de realisatie van Buurtschap Crailo mogelijk.

Daarbij is onderhavig bestemmingsplan gebaseerd op het Besluit uitvoering Crisis en herstelwet (artikel 7c). Het plan is daartoe aangewezen als experiment zoals vastgelegd in het kader van de 18e tranche van het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet (Ambitiedocument Crailo (2017)). Dit bestemmingsplan kent een bredere reikwijdte dan alleen 'een goede ruimtelijke ordening', zodat hierin ook andere regelingen kunnen worden geïntegreerd en zodat regels vanuit een breder motief, namelijk de gehele fysieke leefomgeving, kunnen worden gegeven. Daarbij kent het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte een geldigheidsduur van 20 jaar. Deze bredere reikwijdte sluit aan bij het omgevingsplan zoals dat vorm krijgt onder de Omgevingswet, hoewel het Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet nog geen volwaardig omgevingsplan mogelijk maakt.

In het bestemmingsplan is op onderdelen gebruik gemaakt van de mogelijkheden van verbrede reikwijdte. De onderdelen die specifiek in het bestemmingsplan zijn vastgelegd:

• de looptijd van de het plan bedraagt 20 jaar;
• de regels inzake het bedrijventerrein zijn zodanig opgesteld dat de aard van de bedrijven wordt getoetst aan de overlast (o.a. geluid, licht, geur etc.) die de bedrijven veroorzaken ten opzichte van de omgeving, te weten de naastliggende natuur en het wonen op Op Zuid. De bedrijven kunnen hier een plek krijgen indien ze voldoen aan de gestelde regels in relatie tot de eventuele overlast.
• het Mobiliteitsconcept wordt als onderdeel van dit bestemmingsplan wordt doorvertaald door middel van een aan het bestemmingsplan gekoppelde beleidsregel. Het voordeel van deze beleidsregel is dat er, bijvoorbeeld naar aanleiding van monitoring en evaluatie, een aanpassing van het mobiliteitsconcept en de daaraan gekoppelde beleidsregel kan plaatsvinden door B&W.

De overige ambities die voor Crailo gelden (bijvoorbeeld energie, circulariteit, materiaalkeuze) etc. worden als maatwerk in bijvoorbeeld het beeldkwaliteitsplan, het inrichtingsplan en bij de gronduitgifte meegenomen.

De regels bevatten de juridische regeling voor het gebruik van de gronden, bepalingen over de toegelaten bebouwing en een regeling over het gebruik van bebouwing. De regels, die zijn onderverdeeld in paragrafen, worden hierna, waar nodig, nader toegelicht. Bij de opzet van de regels is aangesloten bij de SVBP2012 en de bepalingen van het Besluit ruimtelijke ordening. De artikelen bevatten bepalingen over de specifieke bestemmingen in het plan.

Bijzonder aan de ontwikkeling van het Buurtschap Crailo is dat wordt uitgegaan van een gezamenlijke ontwikkeling gelegen binnen drie gemeenten die ruimtelijk als één geheel wordt gezien. Het vast te stellen planologisch kader betreft in dit geval drie bestemmingsplannen, namelijk het bestemmingsplan dat de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum voor hun eigen grondgebied vaststellen. De drie bestemmingsplannen vormen gezamenlijk de juridische basis om deze ruimtelijke ontwikkeling te borgen.

In deze paragraaf wordt ingegaan op de juridische opbouw van het plan. Aan de orde komen onder meer de opbouw van de regels, de relatie tussen regels en kaarten en de beschrijving van de in de regels vastgelegde bestemmingen.

Indeling hoofdstukken

Voor de leesbaarheid en raadpleegbaarheid zijn de regels in hoofdstukken geplaatst. De planregels zijn verdeeld over 4 hoofdstukken:

1. Inleidende regels
In dit hoofdstuk worden begrippen verklaard die in de planregels worden gebruikt (artikel 1). Dit gebeurt om een eenduidige uitleg en toepassing van de planregels te waarborgen. Ook is bepaald de wijze waarop gemeten moet worden bij het toepassen van de planregels (artikel 2).

2. Bestemmingsregels
In dit tweede hoofdstuk zijn de regels van de bestemmingen opgenomen. Het betreft regels voor het toegestane gebruik en bouwregels. Als er dubbelbestemmingen zijn worden die ook in dit hoofdstuk opgenomen. Die komen, ook in alfabetische volgorde, achter de bestemmingsregels. Belangrijk om te vermelden is dat naast de bestemmingsregels ook in andere artikelen relevante informatie staat die mede gelezen en geïnterpreteerd moet worden, zoals de algemene regels in hoofdstuk 3. Alleen zo ontstaat een volledig beeld.

3. Algemene regels
In dit hoofdstuk zijn regels opgenomen met een algemeen karakter. Ze gelden dus voor het hele plan. Het zijn achtereenvolgens een anti-dubbeltelregel, algemene gebruiks-, aanduidings-, afwijkings- en wijzigingsregels en overige regels (uitsluiting aanvullende werking bouwverordening).

4. Overgangs- en slotregels
In het laatste hoofdstuk zijn respectievelijk overgangsregels en een slotregel opgenomen. Hoewel het hier in wezen ook algemene regels betreft, zijn deze vanwege hun meer bijzondere karakter in een apart hoofdstuk opgenomen.

Op de verbeelding wordt aangegeven welke bestemming gronden hebben. Dit gebeurt via een bestemmingsvlak. Voor het op de verbeelding aangegeven bestemmingsvlak gelden de gebruiksmogelijkheden zoals die in de bijbehorende regels worden gegeven. Die toegekende gebruiksmogelijkheden kunnen op twee manieren nader worden ingevuld:

• Via een aanduiding. Een aanduiding is een teken op de verbeelding, bestaande uit een lijn, een figuur, een lettercode, een arcering etc. Via een aanduiding wordt in de planregels iets specifieks geregeld. Dit kan betrekking hebben op extra mogelijkheden of extra beperkingen voor het gebruik en/of de bebouwing en/of het aanleggen van werken. Aanduidingen kunnen voorkomen in een bestemmingsregel, in meerdere bestemmingsregels en kunnen ook eigen regels hebben. De aanduidingen hebben alleen een juridische betekenis als in de regels aan de betreffende aanduiding een gevolg wordt verbonden.
• Via een dubbelbestemming. Een dubbelbestemming betekent dat voor gronden meerdere bestemmingen gelden. Er geldt altijd een 'enkel' bestemming en soms gelden een of meerdere dubbelbestemmingen. In de regels van de dubbelbestemming wordt omschreven wat er voor de onderliggende gronden geldt aan extra regels in aanvulling, of ter beperking, van de mogelijkheden van de onderliggende bestemmingen.

De regelgeving, zoals opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening, biedt de gemeente de mogelijkheid tot het opstellen van bestemmingsplannen met een grote mate van flexibiliteit en globaliteit. Planvormen kunnen zodanig worden gekozen dat ingespeeld kan worden op zich wijzigende omstandigheden en op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen, zodat in veel gevallen het bestemmingsplan minder vaak behoeft te worden aangepast.

Bij de opzet van dit bestemmingsplan is gekozen voor een bestemmingsplan dat een zekere flexibiliteit kent om de toekomstige ontwikkeling te faciliteren waarbij de huidige aanwezige natuur -en landschapswaarden leidend zijn.

Voorafgaand aan het opstellen van het voorliggend bestemmingsplan is een stedenbouwkundig- en landschapsplan vastgesteld door de drie raden op 4 maart 2020. Er is bewust voor gekozen om eerst een stedenbouwkundig- en landschapsplan en MER op te stellen en na vaststelling van het stedenbouwkundig- en landschapsplan het MER t.b.v. het bestemmingsplan af te ronden. Pas na vaststelling van het bestemmingsplan met MER wordt de ontwikkeling op de markt gezet. Door eerst in te zetten op de planvorming is de tijd genomen om de ambities en daarmee de kwaliteit van de ontwikkeling maximaal te onderzoeken. Bij het uitwerken van de ambities uit het Ambitiedocument tot het stedenbouwkundig- en landschapsplan en de besluitvorming hierover zijn identiteit, biodiversiteit, energie en mobiliteit tot de vier duurzame bouwstenen benoemd, die bepalend zijn voor de duurzame speerpunten voor de ontwikkeling van Buurtschap Crailo. In het stedenbouwkundig- en landschapsplan zijn deze al nader uitgewerkt, waarbij de onderliggende onderzoeken een plek hebben gekregen in het MER. Tegelijkertijd hebben de onderzoeken ten behoeve van het MER-input geleverd aan het stedenbouwkundig- en landschapsplan.

De vastgestelde kaders uit het stedenbouwkundig- & landschapsplan zijn bepalend voor de structuur, gebiedsindeling, functies, aantallen woningen, hoogteaccenten, ligging van de hoofdontsluiting. Deze zijn voor zover ruimtelijk relevant, vertaald naar een in hoofdopzet van de verbeelding. Aan de verbeelding zijn regels gekoppeld die de in het stedenbouwkundig- & landschapsplan gestelde kaders vastleggen en waarmee wordt gezorgd voor een goede middenweg tussen flexibiliteit enerzijds en voldoende rechtszekerheid voor omwonenden en andere belanghebbenden anderzijds.

Het is daarbij belangrijk dat het bestemmingsplan nog voldoende speelruimte biedt voor de markt om latere innovatieve ontwikkelingen en ideeën te kunnen omarmen zonder daarbij het eindbeeld los te hoeven laten. De exacte ruimte voor ontwikkelaars wordt in de nog uit te werken ontwikkelstrategie nader bepaald. Navolgend worden de regels van het bestemmingsplan nader toegelicht.

De regels bevatten de juridische regeling voor het gebruik van de gronden, bepalingen over de toegelaten bebouwing en een regeling over het gebruik van bebouwing. De regels worden hierna (indien nodig) toegelicht.

De hoofdbestemmingen

Gemengd-1, Gemengd-2 en Gemengd-3
De planontwikkeling voor Buurtschap Crailo stuurt op verschillende identiteiten waar wonen, werken en voorzieningen in verschillende milieus worden gecombineerd. Dit komt tot uiting in het gebied waarin meerdere gemengde bestemmingen (Gemengd -1, Gemengd – 2 en Gemengd -3) mogelijk worden gemaakt waarbij de nadere invulling flexibiliteit kent. De gemengde bestemmingen kennen een verschillende mate van intensiteit en diversiteit qua functies waarbij Gemengd-1 de minst intensieve en Gemengd-3 de meest intensieve bestemming.

Gemengd- 1
Gemengd 1 gaat uit van de functiemenging van wonen, werken en maatschappelijke doeleinden in de bestaande paviljoens van de Palm-kazerne. De bedrijven die binnen deze bestemming een plek krijgen zijn bedrijven geschikt voor functiemenging. De paviljoens zijn van cultuurhistorische waarde, beperkte uitbreidingsmogelijkheden worden geboden mits op basis van cultuurhistorisch onderzoek is aangetoond dat dit geen nadelige gevolgen heeft voor de cultuurhistorische waarden en consequent ten gunste van de uniformiteit van de zes hoofdgebouwen wordt uitgevoerd.

Gemengd- 2
Gemengd 2 gaat uit van de functiemenging van wonen, werken en maatschappelijke doeleinden, tevens wordt de mogelijkheid geboden voor detailhandel. Binnen Gemengd-2 wordt tevens de functie hotel toegestaan, alleen ter plaatse van de aanduiding h=3. Gemengd-2 ligt op twee bestaande gebouwen, namelijk het gebouw Spiegelhorst en het keukengebouw als onderdeel van de Palmkazerne. Beide gebouwen lenen zich voor een breder aanbod aan functies. Ter plaatse van het gebouw Spiegelhorst wordt het aantal woningen gemaximeerd op 41 zodat de mix van functies hiermee wordt geborgd. Het keukengebouw is van cultuurhistorische waarde, aanpassingen zijn mogelijk mits op basis van cultuurhistorisch onderzoek is aangetoond dat dit geen nadelige gevolgen heeft voor de cultuurhistorische waarden en de aanpassingen vanuit de nagestreefde stedenbouwkundige karakteristiek aanvaardbaar zijn.

Gemengd- 3
Gemengd 3 heeft betrekking op het entreegebied. In het entreegebied van Buurtschap Crailo is een combinatie van functies voorzien, zoals een parkeergarage, bedrijvigheid en andere voorzieningen. De potentie van deze plek maakt dat bijvoorbeeld ook een grotere (duurzame) supermarkt, duurzame detailhandel en enige horeca reuring aan deze plek kan meegeven. Daarmee krijgt het entreegebied een levendige invulling en wordt voorkomen dat onnodig extra verkeer het gebied inrijdt.

Het bestemmingsplan geeft 4 potentiële locaties voor bebouwingsaccenten en staat maximaal drie accenten toe. Binnen Gemend 3 wordt één mogelijkheid tot het aanbrengen van een bebouwingsaccent van maximaal 18 meter benut. Het maximum van 18 meter is gekozen opdat gebouwen niet boven de boomgrens uitkomen. Ten aanzien van het meest noordelijke bestemmingsvlak 'Gemengd -3' in het entreegebied zijn gebouwen alleen binnen het bouwvlak mogelijk (betreft de contour van het bestaande Marechausseegebouw), op de verbeelding is aangegeven dat de maximale hoogte 11 meter betreft.

Gemengd - Ecowal
De bestemming Gemengd - Ecowal ziet op de realisatie van een ecowal. Primair is de functie van de ecowal het fysieke afschermen van de natuur voor licht, geluid en betreding door mens en huisdier. De hoogte van de Ecowal is maximaal 5 meter. Uit onderzoek blijkt dat binnen de hoogte een afdoende afscherming realiseerbaar is. Om mensen toch de mogelijkheid te bieden de natuurverbinding te zien zijn Burgemeester en wethouders bevoegd om onder voorwaarden een uitkijktoren van maximaal 15 meter mogelijk te maken ter plaatse van de functieaanduiding ”specifieke vorm van recreatie - uitkijkpunt”.

Hoofdzakelijk zal de Ecowal een grondwal zijn waarin restmaterialen uit het gebied worden verwerkt, op een beperkt aantal locaties wordt voorzien in gebouwen (ook met de maximale bouwhoogte van 5 meter) waarbinnen bedrijven geschikt voor functiemenging zich kunnen vestigen. Ter plaatse van het bedrijventerrein is het mogelijk om de bedrijfsbebouwing onderdeel te laten zijn van de ecowal.

Om het fysiek afschermen van de natuur voor licht, geluid en betreding door mens en huisdier te borgen dient deze afschermende functie voorafgaand aan het in gebruik nemen van de bedrijven en woningen in het gebied Op Zuid te worden gerealiseerd. Hiervoor is een voorwaardelijke verplichting Ecowal opgenomen die regelt dat eerst de Ecowal wordt gerealiseerd.

Binnen de overige bestemmingen zijn de functies wonen en werken opgedeeld.

Groen – Wonen
Binnen de bestemming 'Groen – Wonen' wordt geborgd dat de woningbouw samengaat met het behoud, het herstel en/of de ontwikkeling van natuur- en landschappelijke waarden.

Binnen deze bestemming worden ook hubs mogelijk gemaakt, bedoeld als een verzameling van buurtvoorzieningen, waaronder een afvalscheidingspunt, oplaadpalen, gedeelde faciliteiten en pakketbezorgingspunten. Daarnaast kunnen de hubs worden voorzien van buurtbatterijen en dus ook als centraal oplaadpunt fungeren. Deze bestemming richt zich daarmee op een extensieve mix van wonen en groen, waarbij uitgegaan wordt compact bouwen in de vorm van aaneengesloten woningen en appartementen. Voor het deelgebied zijn vrijstaande woningen toegestaan waarbij aanvullende eisen worden gesteld aan afstand van de woningen tot elkaar, positionering van de woningen op de kavel en een maximaal percentage verhardingen op de kavel. Alles gericht op een zo extensieve manier van bouwen, met respect voor natuur.

Het bestemmingsplan geeft 4 potentiële locaties voor bebouwingsaccenten en staat maximaal drie accenten toe. Binnen Groen - Wonen zijn drie van deze vier potentiële locaties gelegen. Binnen twee van deze drie potentiële locaties bestaat de mogelijkheid tot het aanbrengen van bebouwingsaccenten van maximaal 18 meter. Het maximum van 18 meter is gekozen opdat gebouwen niet boven de boomgrens uitkomen.

Wonen
Naast de bestemming Groen-Wonen kent het plan ook de bestemming wonen. In tegenstelling tot Groen-wonen, waar het accent ligt op groen, natuur en openheid, zijn de bestemmingsvlakken wonen gericht op een grotere dichtheid van woningen. Vrijstaande kavels zijn daarbinnen niet uitgesloten, de bebouwingsdichtheid is groter.

Bedrijventerrein
Het bedrijventerrein Op Zuid heeft in dit bestemmingsplan de bestemming 'Bedrijventerrein'. Op het bedrijventerrein is geen sprake van een functiemenging met wonen of andere voorzieningen dan parkeren en duurzame energieopwekking. Het bedrijventerrein biedt ruimte voor een diversiteit aan bedrijven. Bedrijven die elkaar versterken op het gebied van innovatie en duurzaamheid kunnen zich hier vestigen. Bovendien zal ruimte aanwezig zijn voor bedrijven uit de regio die graag willen verplaatsen oftewel ruimtegebrek hebben op de locatie waar ze nu zijn gevestigd.

Als het gaat over een bedrijventerrein wordt doorgaans gecommuniceerd in termen van - de klassieke – milieucategorisering, zoals deze zijn opgenomen in de VNG-brochure Bedrijven en milieuzonering 2009. In dit geval zou dat zijn maximaal categorie 3 bedrijven.

Voor deze planontwikkeling is gekozen voor een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte en dat biedt de ruimte om regels op maat te maken. In de regels is een systematiek gekozen die juist de effecten op de omgeving borgt, in plaats van dat aan de voorkant op basis van een staat van bedrijfsactiviteiten regels worden gesteld welke bedrijven zich al dan niet mogen vestigen.

Tegelijkertijd past de Milieuzonering nieuwe stijl bij het integrale karakter van de Omgevingswet. Milieuzonering nieuwe stijl gaat uit van de beschikbare gebruiksruimte om activiteiten uit te voeren, onder meer voor geluid. De werkelijke milieubelasting van een bedrijfsactiviteit is dan bepalend of een activiteit op een bepaalde locatie past, en is niet meer rechtstreeks gekoppeld aan de richtafstand.

In dit geval worden eisen gesteld aan de effecten die deze bedrijven veroorzaken op de directe omgeving waardoor de directe omgeving van overlast wordt ontzien. Bijvoorbeeld grenst direct aan het bedrijventerrein het eigendom van GNR: de gronden worden ten behoeve van natuur ingericht zodat de natuurbrug Laarderhoogt over de rijksweg A1 wordt verbonden met het heidegebied. Daarbij grenst het bedrijventerrein aan de beoogde woningbouw. In de regels wordt daarom gestuurd op de hoeveelheid licht, geur en geluid die deze bedrijven mogen veroorzaken. Overigens is een aantal soorten bedrijven sowieso wel uitgesloten, aangezien deze niet passen in het duurzame karakter van Buurtschap Crailo en de effecten op de directe omgeving te groot kunnen zijn.

Zelfstandige kantoren worden op het bedrijventerrein uitgesloten, bedrijfsverzamelgebouwen voor bedrijfjes in de creatieve sector zouden hier wel een plek kunnen vinden als overgangszone richting wonen.

Natuur
Het openbaar groen en natuur zijn ondergebracht in drie verschillende bestemmingen. De bestemming natuur is toebedacht aan de locaties waar natuur ook daadwerkelijk het primaat heeft. Dit wordt beperkt tot de huidige en toekomstige eigendommen van het Goois Natuurreservaat, zijnde het Gebed zonder End en de natuurverbinding aansluitend op de natuurbrug Laarderhoogt.

Om te benadrukken dat natuur en groen binnen het woongebied van een andere orde is, krijgt dit de bestemming 'Groen'. Het verenigt natuur, openbaar groen en recreatie.

Groen 1
Betreft gronden die extensieve gebruiksmogelijkheden kennen zonder bebouwingsmogelijkheden. Groen 1 wordt beperkt tot wandel en fietspaden, dus wat extensiever, meer gelegen achter in het gebied (tussen bestaande bebouwde kom en nieuwbouw). Dit betreft in ieder geval een strook langs de achtertuinen van de Anne Franklaan, langs de Roodborstlaan en gedeeltelijk langs de Amersfoortsestraatweg. Ook de Laan van Crailo krijgt de bestemming Groen 1 waarbinnen wandel- en fietspaden mogelijk zijn om daarmee de verbinding ook daadwerkelijk in te vullen. De nieuwe Laan van Crailo vormt een verbinding tussen de verschillende deelgebieden en zal als laanstructuur worden gerealiseerd.

Groen 2
De bestemming 'Groen 2' is vooral ter hoogte van de entree gelegen. De bestemming Groen 2 voorziet in de mogelijkheid om parkeren op te vangen.

Verkeer
De verkeersbestemming is beperkt in het bestemmingsplan tot de hoofdontsluiting en de buurtontsluitingen. Voor wat betreft de hoofdontsluiting wordt uitgegaan van één ontsluiting voor autoverkeer bij de knoop A1; de ontsluiting bij de Kolonel Palmkazerne is alleen voor langzaam verkeer en nood- en hulpdiensten. De buurtontsluitingen zijn ook als verkeer bestemd; hierbij wordt flexibiliteit geboden om beperkt te schuiven met de wegen om bestaande bomen zoveel mogelijk te behouden. Tevens zijn uitsluitend wegen opgenomen met een maximum toegestane snelheid van 30 kilometer per uur.

Buurthubs
De buurthubs zijn onderdeel van het mobiliteits- en energieconcept en dragen bij aan het stimuleren van het elektrisch rijden en het hebben van deelauto's. Er wordt uitgegaan van maximaal drie buurthubs waar elektrische deelauto's worden geplaatst, maar waar ook andere buurtvoorzieningen aanwezig zijn: het afvalbergsysteem, breng- en haalpunt voor pakketbezorgers, laadpalen op zonnepanelen, de deelbakfiets, wifi en de ruilbibliotheek. De buurthub betreft een centrale plek in elk deelgebied met een praktisch en logistiek nut. De exacte locaties van deze hubs zijn nog niet bepaald, daarom zijn de hubs opgenomen in de algemene regels.

Algemene aanduidingsregels

In het bestemmingsplan zijn tevens algemene aanduidingsregels opgenomen. Het betreft een 'milieuzone-geurzone' waarmee voorkomen wordt dat geurgevoelige functies gevestigd worden in een cirkel nabij Manege Gooi- en Eemland, een 'milieuzone – grondwaterbeschermingsgebied' ter bescherming van de kwaliteit van het grondwater ten behoeve van de openbare drinkwatervoorziening en een gebiedsaanduiding specifieke vorm van bedrijven “Gasdrukmeetstation' die vooruitlopend op het voornemen om dit station te verwijderen borgt dat er geen bouwwerkzaamheden kunnen plaatsvinden in een op de verbeelding aangegeven zone van 10 meter rond dit station.

Voor het plangebied is een beeldkwaliteitsplan opgesteld. In het beeldkwaliteitsplan zijn in verband met de beeldkwaliteit van (individuele) bouwwerken en de inrichting van het plangebied gebiedsgerichte criteria opgenomen, die zowel stedenbouwkundige elementen als welstandscriteria bevatten. Aanvragen voor omgevingsvergunningen om te bouwen zullen voor wat betreft welstandseisen aan het beeldkwaliteitsplan worden getoetst.

In de uitspraak van de Afdeling van 13 juli 2016 heeft de Afdeling geoordeeld dat de raad met het gelijktijdig met het bestemmingsplan genomen besluit om het beeldkwaliteitsplan vast te stellen beoogd om het beeldkwaliteitsplan tevens kader te laten zijn voor de sturing van kwaliteit in het gebied terwijl het beeldkwaliteitsplan geen deel uitmaakt van het bestemmingsplan. Gelet hierop komt de Afdeling tot het oordeel dat de raad niet duidelijk heeft gemotiveerd waarom bepaalde elementen uit het beeldkwaliteitsplan (stedenbouwkundige elementen) niet in het bestemmingsplan zijn opgenomen.

Zoals hierboven al is toegelicht is de sturing van de ruimtelijke kwaliteit in het plangebied geborgd via het bestemmingsplan voor Buurtschap Crailo. Dit betekent dat bouwplannen, ook voor zover gebruik wordt gemaakt van de bevoegdheid om af te wijken van het plan en daarin opgenomen wijzigingsbevoegdheden, aan de ruimtelijke kaders in het bestemmingsplan worden getoetst en alleen voor wat betreft welstand aan het beeldkwaliteitsplan worden getoetst, zie ook afbeelding 7.1. Voor zover er in het beeldkwaliteitsplan stedenbouwkundige elementen zijn opgenomen, zijn dit geen eisen die nodig zijn om te verzekeren dat er op stedenbouwkundig gebied sprake zal zijn van een goede ruimtelijke ordening. De stedenbouwkundige elementen die zijn beschreven in het beeldkwaliteitsplan zijn uitsluitend bedoeld als inspiratie voor de (mogelijke) inrichting van het plangebied. Ten tijde van de uitgifte volgt per deelgebied een uitwerking op kavelniveau in de kavelpaspoorten. Daarin worden aanvullende voorwaarden opgenomen die een nadere invulling geven aan het beeldkwaliteitsplan.

_{Figuur 7.1 Gouden regels van Crailo}

Ingevolge het bepaalde in artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) gaat een bestemmingsplan gepaard met een toelichting waarin inzicht wordt gegeven in de uitvoerbaarheid van het plan, opgedeeld in de maatschappelijke en financiële uitvoerbaarheid. Deze komen in dit hoofdstuk aan de orde.

Ten behoeve van onderhavige planontwikkeling voor Buurtschap Crailo is breder gekeken dan uitsluitend de formele momenten van terinzagelegging. Om wenselijke ontwikkelingen op innovatief en maatschappelijk vlak zo goed mogelijk te faciliteren, zijn huidige en toekomstig bewoners alsmede bedrijven en verschillende maatschappelijke groeperingen in een vroeg stadium van het planproces betrokken.

Kennismaking en Aterliergroep

Het gehele proces is gestart met een brede kennismaking tijdens een kick-off op 10 december 2018 op het terrein van Crailo. Dit was de eerste kennismaking van de planopstellers met belanghebbenden. Hierbij is de beoogde aanpak toegelicht en hoe belanghebbenden hierbij worden betrokken. Daarbij is ook een oproep gedaan voor deelname een ateliergroep.

De ateliergroep is een aantal keer bijeengekomen:

• Eerste bijeenkomst op 12 januari 2019: de ateliergroep sprak over de ambities uit het Ambitiedocument en brachten concrete ideeën in en gaven een prioritering aan;
• Voor de tweede ateliergroep op 16 maart verzamelden de leden zelf verschillende beelden van bebouwing die zij passend zouden vinden voor Buurtschap Crailo.
• Op 11 april werd een extra bijeenkomst met de ateliergroep ingelast. Op dat moment waren er vier scenario’s voor het ontwerp waar graag een reactie op ontvangen werd voor de verdere uitwerking.
• Op 22 juni zijn de MER-modellen getoond om het gesprek aan te gaan over het effect van diverse varianten.
• Op 14 september kwam de ateliergroep bij elkaar om te brainstormen over het op te stellen beeldkwaliteitsplan.
• Begin juli 2020 heeft een bijeenkomst en een bespreking plaatsgevonden over het concept beeldkwaliteitsplan Buurtschap Crailo.

Werkgroepen

Daarnaast zijn er werkgroepen georganiseerd. In de werkgroep ‘duurzaamheid+’ is in vier sessies door zo’n 40 vertegenwoordigers van de drie gemeenten, Samen Sneller Duurzaam en ander milieu- en belangenverenigingen, (semi-)overheden en ondernemers van gedachte gewisseld over hoe alle aspecten rondom duurzaamheid goed aan bod kunnen komen. In de bijeenkomsten is gewerkt aan een verdere uitwerking van de duurzaamheidsambities.

Stakeholders

In 2019 en 2020 heeft op verschillende momenten stakeholder overleg plaatsgevonden met de vertegenwoordigers van de manage, het bestuur van de vereniging Anne Franklaan en het Goois Natuurreservaat.

Open Crailo Dagen

Tot slot zijn op een aantal momenten in het planproces open dagen georganiseerd, namelijk:

Op 2 maart en 18 mei 2019, de belangstelling voor de Open Crailodagen was groot. In totaal bezochten bijna 800 mensen de dagen om het gebied te ervaren en met de plannenmakers te spreken over het op te stellen plan.

Op 2 maart 2019 maakten omwonenden, ondernemers, raadsleden en bewoners van het gebied kennis met Team C. Team C is het team van externe adviseurs dat samen met de GEM Crailo B.V. en de deskundigen van de gemeenten de plannen voor de ontwikkeling van Buurtschap Crailo opstelt. Diverse bezoekers kwamen vooral naar Crailo omdat zij graag met kenners van het gebied wilden rondwandelen op het normaal ontoegankelijke voormalig kazerneterrein. Veel mensen wilden weten waar zij zich konden inschrijven voor een woning op Crailo.

De Open Crailodag op 18 mei 2019 stond in het teken van landschap en biodiversiteit. Onder leiding van ecologen fietsten bijna honderd bezoekers met veel enthousiasme dwars door een stuk natuurgebied dat normaal gesloten is.

De open dag van 1 februari 2020 stond in het teken van toelichting door de ontwerpers en een (virtuele) tour door het nieuwe buurtschap. Tijdens de Open Crailodag was de mogelijkheid van een huifkartocht als op ontdekkingstocht door het gebied.

Webinar mobiliteitsconcept

Donderdag 11 juni 2020 is een webinar georganiseerd over het mobiliteitsconcept. Tijdens het goed bezochte webinar was gelegenheid tot het stellen van vragen via de chatmodule.

De meeste vragen - in relatie tot het onderwerp mobiliteit – werden gesteld over:

• Hoe zit het met de bereikbaarheid van de woningen?
• Hoe is het openbaar vervoer geregeld?
• Komen er fietsroutes in Buurtschap Crailo?
• Hoe worden de mobiliteitsvoorzieningen ingepast in de openbare ruimte?

Voldoende hadden belangstellenden de mogelijkheid om zich te laten informeren rondom de stand van zaken van de planvorming en op informele wijze hun reactie geven en vragen stellen.

In het kader van de verhaalbaarheid door de gemeenteraad dient een exploitatieplan te worden vastgesteld als gronden worden betrokken waarop een bouwplan als bedoeld in artikel 6.2.1 Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is voorzien. In afwijking hierop kan de gemeenteraad bij een besluit tot vaststelling van een bestemmingsplan besluiten geen exploitatieplan vast te stellen indien het verhaal van kosten van de grondexploitatie over de in het plan begrepen gronden anderszins verzekerd is. Een exploitatieplan behoeft niet opgesteld te worden indien er geen verhaalbare kosten zijn als bedoeld in artikel 6.2.4, onderdelen b tot en met f van het Bro. Een exploitatieplan of het anderszins verzekerd zijn van de kosten is niet aan de orde bij onderhavig voornemen omdat er geen verhaalbare kosten zijn, zoals bedoeld in artikel 6.2.4, onderdelen b tot en met f, van het Bro. Door de gemeenten Laren, Gooise Meren en Hilversum is een werkorganisatie -GEM Crailo- ingericht die in opdracht van de gemeenten de realisatie en uitgifte van het bestemmingsplan organiseert. De realisatie en uitgifte wordt uitgevoerd op basis van een eigen exploitatieplan.

Het ontwerpbestemmingsplan voor buurtschap Crailo heeft ter inzage gelegen van 15 januari 2021 tot en met 25 februari 2021. Gedurende deze zes weken bestond de mogelijkheid om zienswijzen naar voren te brengen. In deze periode zijn in totaal door 11 verschillende partijen 23 zienswijzen naar voren gebracht. In de Reactienota, dat als bijlage 28 bij dit definitieve bestemmingsplan is gevoegd, staat omschreven hoe met de zienswijzen is omgegaan. In de reactienota zijn ook enkele ambtelijke wijzigingen opgenomen en zijn de uitkomsten van het wettelijk vooroverleg ex. Artikel 3.1.1. Besluit ruimtelijke ordening opgenomen. De reactienota is door de raden vastgesteld op 7 juli 2021.