Alkmaar is met 11.735 hectare een gemeente van middelgrote oppervlakte. Van de oppervlakte van deze gemeente bestaat 94% uit land. Het restant bestaat uit oppervlaktewater. Alkmaar is met 112.304 inwoners volgens de laatste cijfers een gemeente met een grote populatie. De inwoners zijn verspreid over een groot aantal huishoudens: 54.312. De huishoudensgrootte is met 2 personen aan de lage kant van het gemiddelde in Nederland. Er zijn veel eenpersoonshuishoudens gevestigd in Alkmaar: ongeveer 42%. In 31% van de huishoudens wonen er kinderen, terwijl 27% van de meerpersoons huishoudens geen inwonende kinderen heeft. Gezien de bevolkingsdichtheid van 1.018 mensen per vierkante kilometer is Alkmaar relatief drukbevolkt.
Er zijn in Alkmaar veel 25 tot 45-jarigen (26%). Verder zijn de leeftijdsgroepen als volgt verdeeld: kinderen tot 15 jaar oud (15%), jongeren van 15 tot 25 jaar (11%), middelbare inwoners van 45 tot 65 jaar (27%) en 65-plussers (21%). In Alkmaar heeft een relatief groot deel van de bevolking een migratieachtergrond: bij 10% is dat westers en bij 14% gaat het om een niet-westerse achtergrond. Bij 76% van de bevolking is geen migratieachtergrond aanwezig.
Er staan 52.941 woningen geregistreerd in Alkmaar. Dat zijn er veel vergeleken met het gemiddelde op gemeenteniveau. De woningmarkt is er krap. Een percentage van 97% van de woningen is bewoond en 3% van de woningen staat leeg. Er staan bovengemiddeld veel huurwoningen in Alkmaar. Van alle woningen bestaat 42% uit huurwoningen en 58% uit koopwoningen. 86% van de woningen is gebouwd voor het jaar 2000, de overige 14% is na dat jaar gebouwd. Het gemiddelde aardgasgebruik is met 1.190 kubieke meter per huishouden klein. Het electriciteitsgebruik is bij huishoudens 2.530 kWh. Dat is laag ten opzichte van het gemiddelde. Per huishouden zijn er bovengemiddeld veel auto's: 1.610. In totaal zijn dat 1.170 auto's. Het zijn bovengemiddeld veel auto's per vierkante meter: 740. De gemiddelde WOZ-waarde in Alkmaar is volgens de meest recente data hoger dan het gemiddelde op gemeenteniveau: €287.000.
Volgens de meest actuele gegevens zijn er in totaal 14.945 bedrijfsvestigingen gelegen in Alkmaar. Dat zijn er veel vergeleken met het gemiddelde op gemeenteniveau. De bedrijfsvestigingen in de landbouw, bosbouw en visserij (215), de nijverheid en energie (2.150), de handel en horeca (2.645), de sector vervoer, informatie en communicatie (1.070), de sector financiële diensten en onroerend goed (1.165), de zakelijke dienstverlening (3.250) en de sector cultuur, recreatie en overige diensten (2.670) zijn bovengemiddeld talrijk.